وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

دانشگاه سوره

دانشکده هنر

پایان­نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد صنایع دستی

گرایش نقاشی ایرانی

عنوان پایان­نامه نظری

بررسی سیر تحول سرسوره­های قرآن موجود در آستان قدس رضوی (ع) از صدر اسلام تا دوره صفوی (با تاکید بر تذهیب)

استاد راهنمای نظری

مهرانگیز مظاهری تهرانی

عنوان پایان­نامه عملی

اجرای 5 اثر مذهّب با الهام از سرسوره­های صدر اسلام تا دوره صفوی

استاد راهنمای عملی

سلیمان سعیدآبادی

استاد مشاور

میثم جلالی

 

چکیده: طلوع دین مبین اسلام و ظهور کلام وحی، مسلمانان صدر اسلام را بر آن داشت تا در صدد حفظ و ثبت قرآن برآیند. از این ­رو کتابت قرآن مجید در قرون اولیه هجری آغاز و خط و تذهیب به­عنوان نقطه عطف این هنر مورد توجه خاص قرار گرفت. به­تدریج مذهّبان متن قرآن را با تزئین­هایی آراستند که تزئین سرلوحه­ سوره­ها و فاصله میان آیات بارزترین آنهاست. با توجه به اینکه در بررسی سبک­های هنری هر دوره همواره لازم است تأملی هر چند کوتاه نسبت به سیر تحولات در گستره هنر ماقبل و هم­زمان با آن دوره تاریخی انجام پذیرد تا از این رهگذر بتوان نسبت به درک ویژگی شیوه­های مختلف هنری به نگرشی جامع­تر رسید. لذا در این تحقیق سیر تحول سرسوره­های قرآن از صدر اسلام تا دوره صفوی در 4 فصل جمع­آوری گردیده است. روش پژوهش در این پایان­نامه به ­صورت تاریخی – توصیفی است که بر پایه­ی استدلال­های تحلیلی و ارائه­ جداول آماری می­باشد و برای گردآوری اطلاعات نیز روش­ کتابخانه­ای و جمع­آوری نمونه­های شکلی از آثار هنری موجود در موزه آستان قدس رضوی مورد استفاده قرار گرفت. اصطلاحات تذهیب­های قرآنی و مشخصات آنها کاملا جدا شده و مشخص شود مانند سرلوح، سرسوره و … بار معنایی و مفهومی هر یک از اجزای تشکیل­دهنده تذهیب مانند رنگ­های مورد استفاده و … مورد تحقیق واقع شود. کلید واژه­ها: سرسوره، تذهیب، کتاب­آرایی، خوشنویسی

مقدمه

هنرهای شکلی و تزئین از قدیم­الایام در بین هنرمندان رواج داشته ­است. با ظهور اسلام زمینه رشد و شکوفایی هنر آراستن و تذهیب کتب دینی و نقاشی و مصورسازی مساجد فراهم شد. از آنجا­ که محور همه هنرها، توجه و تأثیرپذیری از قرآن بوده ­است؛ لذا اهمیت تزئین و زیبایی قرآن مجید موجب افزایش فعالیت هنرمندان گردید و خوشنویسی را که یکی از هنرهای کلیدی دوره اسلامی است، شکوفا کرد. اعجاز کلام قرآن و تقدس و اولوهیت آن موجب شد که هنرمندان در جهت زیبا ساختن حروف به طوری­که بیننده را مسحور خود سازند، گام‌های مؤثری بردارند.

در ابتدای دوران اسلامی بهره­گیری از تذهیب به ندرت صورت می­گرفت و نقوش به­ کار رفته در آن از تجرد کافی برخوردار نبود. این شاخه­ هنری کمتر به ­صورت منفرد مورد توجه قرار گرفت­ و بیشتر درخدمت سایر هنرهای اسلامی بود. به عبارت دیگر تذهیب در وجه کلی خویش مکملی بر خطاطی بود که از قرون اولیه­ هجری در کنار خوشنویسی، به اشاعه­ فرهنگ غنی اسلامی پرداخت (افشار مهاجر، 1380: 18).

هنر تذهیب قرآن رشدی محدودتر از خط داشت زیرا نگارش متن قرآن خود مستقیماً آن را طلب نمی‌کرد. به­علاوه ترس از اضافه شدن هر عنصر زائدی به متن قرآن، تذهیب را محل تأمل قرار می‌داد. با قطع و اطمینان می‌توان گفت همین ترس توأم با احترام بود که جریان رشد تذهیب را دقیقاً در مجاری صحیحی سوق داد و نیل به آن نتیجه‌ای را تضمین کرد که همگان بر صحت‌ حیرت‌آورش متفق‌القولند (لینگز، صفحه:71). به بیان دیگر خود قرآن دارای مجال‌هایی است که مذهب را برای افزودن عناصر و آرایه­ها تحریک می‌کرد. به استناد آثار به جای مانده در قرآن­های خطی، سرلوحه سوره و فاصله میان آیات شاخص‌ترین و اولین مکان­هایی بودند که قابلیت تزئین یافتند. در ابتدا، این تزئینات شامل کتیبه بسیار ساده عنوان سوره و عدد آیات، به خط کوفی، بدون نقطه و اعراب بوده که با قلم زر و تحریر مشکی نوشته می­شده ­است اما به­تدریج و هم­­زمان با تغییراتی که در زمینه خط صورت گرفت تذهیب نیز دچار تحولاتی شد که با خط تغییر یافته هماهنگی کامل داشت و به آرایش کتب خطی غنا و شکوه بیشتری می­داد (قندهاریون، 1389: 15).

به ­نظر می­رسد اولین موضع تزئین سرسوره­ها بوده­اند. سرسوره­ها محل­هایی بودند که مذهبان آنها را با استفاده از اشکال هندسی، ستارگان، گل و بوته، شاخه­ها و برگ­ها، انواع ترنج و غیره و با استفاده از رنگ­های طلا، لاجورد، شنگرف، سبز و نقره، تزئین و تذهیب می­کردند.

اهمیت تذهیب در کتاب­­آرایی و به­ویژه نقش اثرگذار آن در تزئین سرسوره­ها تا بدان جاست که معمولا در بررسی و  تعیین تاریخ آثار می­تواند به­عنوان مهم­ترین فاکتور ارزیابی نسخه­های قرآنی، مورد استفاده قرار گیرد. چرا که این امر در قرآن­های بدون تاریخ کمک می­کند تا با قطعیت بیشتری درباره تاریخ احتمالی قرآن­ها نظر دهد. لذا در این پژوهش سرسوره­ها به­عنوان شاخص­ترین مکان برای نشان دادن این نقوش مد نظر قرار گرفته تا به مطالعه سیر تحول آنها در چهار دوره صدر اسلام، سلجوقی، ایلخانی و تیموری بپردازد.

 

1-1- تعریف، بیان ضرورت و اهمیت مساله

در سده­های آغازین حاکمیت اسلام، هنر کتاب­آرایی شامل کتاب­های مذهبی و به­خصوص کلام­الله مجید می­شده­ است و آرایش کتاب­ها مشتمل بر نقوش هندسی و غیرهندسی بود که در سرفصل سوره­های مبارکه قرآن، لابلای سطور و حاشیه صفحات مورد استفاده قرار می­گرفت. عدم رغبت هنرمندان اسلامی به تقلید از طبیعت، تاکید بر مفاهیم ذهنی و نمادین، چکیده­نگاری و نقش­مایه­های تزئینی از ویژگی­های شکلی مشترک این نقوش می­باشد.

از آنجا که هنر تذهیب در آرایش کلام­الله مجید بیشتر مورد استفاده قرار می­گرفت و دارای بار معنایی غنی اسلامی بود لذا تذهیب­ قرآن­های مختلف در طول تاریخ تا دوره معاصر مورد مطالعه قرار گرفت و ویژگی­های قومی، ساختاری و ترکیب­بندی آنها تحقیق گردید.

تاکنون بیشتر بررسی­ها و تحقیقات صورت گرفته درخصوص تذهیب قرآن به­صورت کلی بوده است، به شکل اختصاصی در زمینه­ سرسوره­ها کار خاصی انجام نگرفته و اگر مطلبی هم نوشته شده، نقیصه­هایی داشته است.­ اما شناخت هرچه بیشتر این هنرها منوط به پرداختن به جزئیات، تحلیل ویژگی­ها و در کنار هم بررسی کردن آنها می­باشد. لذا در این تحقیق سعی بر آن بوده که با توجه به احساس نیاز برای پرداختن به چنین موضوعی و شناسایی بهتر شاخصه­های هنری قرآن، با تحلیل نقوش در دوره­های مختلف تاریخی از صدر اسلام تا دوره صفوی، ویژگی­های شکلی و تذهیب­های این دوران و همچنین دلایل به­کارگیری سرسوره­ها در این کتب قرآنی مشخص گردد.

بر این اساس، پژوهش حاضر ضمن بررسی شرایط تاریخی، فرهنگی و هنری، به اهمیت جایگاه کتاب­آرایی قرآن در پنج دوره­ صدر اسلام، عباسی، سلجوقی، ایلخانی و تیموری (از سده­های اول تا نهم ه.ق) پرداخته و با توجه به اینکه تاکید اصلی بر تحلیل نقوش تذهیب و همچنین نحوه استفاده از سرسوره­ها و تاثیرات آنها درشکل­گیری هنرهای قرآنی است و بدان جهت که خط و خوشنویسی نیازمند شرحی وسیع­تر می­باشد، لذا برای پرهیز از اطاله­ کلام و ارائه مطالب تکراری، به مفاهیم گسترده­ای چون تاریخچه خط و کتابت و … چندان پرداخته نشده­ است.

 برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

 

دانشگاه‌علامه‌طباطبایی

دانشکده‌ی‌ادبیّات‌وزبان‌های‌خارجی

پایان‌نامه‌ی دوره‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی فلسفه‌ی هنر

دفاع از نقد اخلاقی هنر

با تکیه بر آراء نوئل کَرول

در دو مقاله‌ی ”هنر و قلمرو اخلاق“ و ”هنر و نقد اخلاقی“

استاد راهنما

دکتر مسعود علیا

استاد مشاور

دکتر هدایت علوی‌تبار

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

مسأله‌ی اصلیِ این تحقیق همانا ”دفاع از نقد اخلاقی هنر“ است. به دیگرسخن، مسأله و پرسشی که این تحقیق در مقام پِیجوییِ آن برمی‌آید عبارت است از اینکه آیا رواست که دست در نقد اخلاقی آثار هنری زنیم یا نه. آیا می‌توان با معیارهای اخلاقی به نقد و ارزیابی آثار هنری پرداخت یا نه؟

در واکنش به این مسأله، در تاریخِ فکر و فرهنگِ بشر، سه موضعگیری کلّی صورت گرفته است. (1) کسانی با پیشقراولیِ افلاطون بر آن شده‌اند که نقد اخلاقی هنر نه تنها روا که ضروری است. یعنی نه فقط می‌توان بلکه باید به نقد اخلاقی همه‌ی آثار هنری دست یازید. (2) از سوی دیگر، کسان دیگری چون کلایوْ بِل اظهار داشته‌اند که اساساً نباید و نمی‌توان به نقد اخلاقی هنر پرداخت. این دسته‌ی دوم، که در واقع باید مخالفان نقد اخلاقی‌شان خواند، ادلّه‌ی نیرومندی در ردّ این شیوه‌ی نقد هنرها اقامه کرده‌اند ــ ادلّه‌ای که ظاهراً بدون پاسخ گفتن بدان‌ها نمی‌توان نقد اخلاقی را طریقی موجّه برای مواجهه با آثار هنری دانست. (3) و امّا کسانی، بویژه در دهه‌های اخیر، راه میانه‌ای پیش نهاده‌اند: همه‌ی آثار هنری را نمی‌توان و نباید مورد نقد اخلاقی قرار داد. گزافه است اگر بگوییم که هیچ اثر هنری را نیز نمی‌توان یافت که درخور نقد اخلاقی باشد. بلکه، بسته به سرشت و ماهیت آثار هنری، برخی از آنها را می‌توان و برخی را می‌بایست مورد نقدِ اخلاقی قرار داد. به عبارت دیگر، ایشان معتقدند که برخی از آثارِ هنری را، مثل یک معماری که فارغ و برکنار از هر گونه مضمون اخلاقی و غیراخلاقی است، اساساًنمی‌توانمورد نقد اخلاقی قرار داد و، از دیگرسو، پاره‌ای از آثار هنری را، نظیر فیلمپیروزی ارادهکه در آن فاشیزمِ هیتلر تقدیس می‌شود،بایستمورد نقدِ اخلاقی قرار داد. بنابراین، ماهیّت آثار هنری است که روا یا ناروا بودنِ نقدِ اخلاقیِ آنها را تعیین می‌کند.

باری، در این میان، رسالتِ این رساله آن است که با ردّ دیدگاه‌های گروه دوم، یعنی کسانی که با نقدِ اخلاقیِ هنر مخالفت می‌ورزند، از روا بودن نقد اخلاقی هنر دفاع کند. برای تحقّق بخشیدن بدین امر، به آراء یکی از مدافعان کنونیِ اخلاقگرایی در هنر، یعنی نوئل کرول، توسّل جسته‌ایم. پس، بویژه با تکیه بر دو مقاله‌ی ”هنر و قلمرو اخلاق“ و ”هنر و نقد اخلاقی“ به قلمِ این فیلسوف، استدلال‌ها در ردّ نقد اخلاقی را در پنج دسته سازمان دادیم و در مقام پاسخگویی بدان‌ها برآمدیم.

واژگان کلیدی:

اخلاقگرایی، اخلاقگرایی فراگیر، اخلاقگرایی معتدل، خودآیینی‌گرایی، خودآیینی‌گرایی معتدل، نقد اخلاقی، نقد زیبایی‌شناختی/هنری.

فهرست مطالب

پیشگفتار . ث

چکیده. . . . . . د

1. I.مقدّمه. . . . . 1
2. درآمد. . . . . 2
3. استدلال‌های اقامه شده در ردّ نقد اخلاقی و پاسخ بدان‌ها. . . . . . . . . . . . . 6

2-1. استدلال هستی‌شناختی و پاسخ بدان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

2-2. استدلال‌های مبتنی بر خودآیینی‌گرایی و پاسخ بدان‌ها. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

2-3. استدلال‌های معرفتی و پاسخ بدان‌ها. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2-4. استدلال ضدّپیامدگرایانه و پاسخ بدان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

2-5. استدلال‌های مبتنی بر خودآیینی‌گرایی معتدل و پاسخ بدان‌ها. . . . . . . . . . . . . . . . 28

3. نتیجه‌گیری. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
4. II.هنر و قلمرو اخلاق. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
5. درآمد. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 40
6. استدلال‌های معرفتی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
7. استدلال هستی‌شناختی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
8. استدلال زیبایی‌شناختی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
9. نتیجه‌گیری. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

III.هنر و نقد اخلاقی: گزارش مختصری از سمت‌وسوی تحقیقات اخیر. . . . .. . . . . . 81

1. درآمد. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 82
2. اشکالات نسبت به نقد اخلاقی: خودآیینی‌گرایی، پیش‌پاافتادگی معرفتی، و ضدّپیامدگرایی. . . . 83

2ـ1. استدلال خودآیینی‌گرایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

2ـ2. استدلال مبتنی بر پیش‌پاافتادگی معرفتی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

2ـ3. استدلال ضدّپیامدگرایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

3. پاسخ‌هایی به خودآیینی‌گرایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
4. پاسخ‌هایی به استدلال ناظر بر پیش‌پاافتادگی معرفتی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
5. پاسخ‌هایی به ضدّپیامدگرایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
6. پاسخ‌هایی به خودآیینی‌گرایی معتدل. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

مقدّمه

درآمد

هر گاه خود را جای افلاطونِ جوان می‌گذارم که می‌دید چگونه هنر می‌تواند شریف‌ترین مردمان روزگار، سقراط، را بوالفضولی بدطینت تصویر کند، دستمایه‌ی استهزای عوامش سازد، و مردمان را ترغیب کند که حکم به تبعید یا مرگش دهند ــ کاری که برخی کمدی‌های هجوآمیز آن روزگار، از جملهابرهای آریستوفانس، کردند ــ یکّه می‌خورم و ترسش از هنر را می‌فهمم. از دیگرسو، وقتی به یاد می‌آورم که رمانکلبه‌ی عمو تامچطور مردمان را به رنج و ستمی که بر بردگان می‌رفت آگاه ساخت و موجی به راه انداخت که در تصویب قانون ضدّبرده‌داری در ایالات متّحده اثر کرد، از نو قوّت قلب می‌گیرم و دوباره با هنر از درِ آشتی درمی‌آیم. اگر هنر چنین تیغِ آخته و برّانی باشد، آیا نباید چاره‌ای کنیم که مباد زنگیانی مست، بی‌خبر، با آن بر جانمان بتازند؟ و آیا نبایست تمهیدی اندیشیم تا مگر ذهن و روانمان را به تیغِ تیزِ هنرمندانی از جنسِ طبیبان جان بسپاریم که بند از بندِ خرافات و جهل‌هایمان می‌گشایند؟

هنر توانِ آن را دارد که پریشان و مضطربمان سازد، دل‌آشوبه و تشویش به جانمان بیفکند، ما را در باورها و عقایدمان دستخوش شکّ و تردید کند، و اساساً دگرگونمان سازد. امّا، از دیگرسو، قدرتِ این را هم دارد که ما را در عقایدمان جازم‌تر سازد، آراممان کند، احساسی خوشایند در ما ایجاد کند، و آلاممان را تسکین دهد. به سبب

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

 

چکیده

امروزه آلودگی­های شیمیایی ناشی از ورود پلیمرها، پلاستیک­ها و مواد بسته­بندی سنتزی به طبیعت یکی از بزرگترین خطراتی است که زندگی بشر را تهدید می­کند، از این رو پژوهشگران همواره درصدد بوده­اند تا راهی برای این حل این مشکل بیابند. این کوشش­ها در سال­های اخیر نمود بیشتری یافته و در این راستا فیلم­ها وپوشش­های خوراکی تجزیه­پذیر از پلیمرهای طبیعی ساخته می­شود که ضمن کمک به حل مساله­ی آلودگی­های محیط­زیست باعث ایجاد بازارهای جدید برای فروش فرآورده­های کشاورزی نیز می­گردد. نشاسته یکی از فراوان­ترین و ارزان­ترین بیوپلیمرهای کربوهیدراتی است که ویژگی تشکیل فیلم بسیارخوبی دارد. با این حال، مقاومت کم آن نسبت به بخار آب و ویژگی­های مکانیکی نسبتاً ضعیف فیلم­های حاصل ازآن در مقایسه با فیلم­های سنتزی رایج می­باشد. به تازگی، یک پلی ساکارید از مواد دیواره سلولی لپه سویا استخراج شده است. این پلی ساکارید محلول در سویا(SSPS) ، دارای یک ساختار پکتین مانند است. برخی از بزرگ ترین پیشرفت­های حاصل شده در صنعت بسته بندی مواد غذایی مرتبط با فناوری نانو است. در این کار پژوهشی تولید و ارزیابی ویژگی­های فیلم­های خوراکی بر بستر ترکیبی فیلم نشاسته تاپیوکا/ SSPS، حاوی نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش فیلم­های ترکیبی نشاسته تاپیوکا/ SSPS، به همراه نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم در غلظت­های 0، 1، 3، و 5 % با استفاده از روش کاستینگ (Solvent Casting) تهیه شد. کلیه خواص فیزیکوشیمیایی، مکانیکی و عبوردهی نسبت به بخار آب و اکسیژن به روش استاندارد ملی امریکا انجام شد. آزمون مکانیکی نانو بایوکامپوزیت فیلم­های ترکیبی نشاسته تاپیوکا/SSPS حاوی نانو دی اکسید تیتانیوم، افزایش استحکام کششی و مدول یانگ، کاهش درصد کشیدگی را به دلیل افزایش غلظت نانو ذرات نشان دادند. خواص فیزیکوشیمیایی ( میزان جذب آب و حلالیت ) و خواص ممانعتی ( نفوذ پذیری نسبت به بخار آب و اکسیژن )، با افزایش میزان نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم کاهش معنی داری ( 05/0 > P)، را نشان دادند. فیلم­های خوراکی ترکیبی نشاسته تاپیوکا/SSPS، ساپورت شده باTio₂  خواص ضد میکروبی خوبی را در مقابل باکتری اشریشا کلی، از خود نشان دادند. که این موضوع بیانگر خاصیت ضد میکروبی نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم است. به طور کلی با توجه به بررسی­های انجام شده نانو دی اکسید تیتانیوم توانایی بهبود خواص اساسی فیلم­های ترکیبی نشاسته تاپیوکا/SSPS، را دارا می­باشند و می­توانند به عنوان فیلم خوراکی و بسته بندی فعال در صنایع غذایی مورد استفاده قرار گیرند.

فصل اول: مقدمه

1-1- مقدمه

واژه یا اصطلاح بسته­بندی به هر ماده، ظرف یا پوششی که جهت جلوگیری از آلودگی طی حمل­و­نقل و جابه­جایی، حفاظت، بهبود و بازار­یابی یا فروش هر فرآورده یا ماده به­کار می­رود اتلاق می­گردد ( لوپز- روبیو[1] و همکاران، 2004). هدف از بسته­بندی مواد غذایی حفاظت از ایمنی و کیفیت ماده­ی غذایی حاوی آن از زمان تولید تا زمان مصرف توسط مصرف­کننده می­باشد. یکی دیگر از کاربرد­های مهم بسته­بندی ماده­ی غذایی حفاظت از محصول در برابر آسیب­های فیزیکی شیمیایی و بیولوژیکی می­باشد. شناخته­ترین مواد بسته­بندی دارای خصوصیات ذکر شده مواد بسته­بندی پلاستیکی می­باشند ( دالین و شورتن[2]، 1998).

توسعه­ی روز افزون صنایع پتروشیمی و پیشرفت سریع تکنولوژی­های مربوط به تولید پلاستیک­های صنعتی موجب کاربرد هر چه بیشتر پلیمرهای نفتی در صنایع بسته­بندی و به خصوص بسته­بندی­های ویژه­ی مواد غذایی شده است. دلیل این امر دسترسی آسان به ماده­ی اولیه، هزینه­ی نسبتا پایین، ویژگی­های مکانیکی مطلوب و بازدارندگی خوب می­باشد ( سیراکسا[3] و همکاران، 2008). با این حال بازیافت نشدن مواد بسته­بندی پلاستیکی یکی از محدودیت­های جدی این مواد می­باشد. اغلب پلیمرهای سنتزی با منشاء نفتی به تخریب بیولوژیکی مقاوم می­باشند و پیوندهای کربنی آن­ها توسط آنزیم­های میکروارگانیسم­ها شکسته نمی­شوند و زیست تخریب­پذیر[4] نمی­باشند. دومین مشکل مربوط به محدودیت مکانی به­ویژه در مکان­های پر جمعیت است، یافتن مکان مناسب برای دفع زباله­های تولیدی و صنعتی در آینده مشکل­تر از پیش می­باشد ( هاگارد[5] و همکاران، 2001). مشکل دیگر بسته بندی­های پلاستیکی مهاجرت ترکیبات استفاده شده در فرمولاسیون مانند نرم کننده­ها[6]، مونومرها و باقیمانده حلال به داخل ماده غذایی می­باشد که موجب کاهش ایمنی و ایجاد بد طعمی ­در ماده غذایی می­گردد ( مانهیم و پاسی[7]، 1990). فاکتور بعدی که باید مورد توجه قرار گیرد وابستگی مواد بسته­بندی پلاستیکی به مواد نفتی می­باشد. با توجه به محدودیت و افزایش قیمت این منابع یافتن روش­های مقرون به صرفه­ی تولید مواد بسته ­بندی مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر عوامل زیست محیطی ذکر شده بسته­ بندی مواد غذایی با تغییرات قابل توجهی در توزیع مواد غذایی شامل جهانی شدن زنجیره­ی غذایی، افزایش تمایل مصرف کنندگان به مصرف غذاها­ی تازه­تر و با کیفیت بهتر و ایمن­تر مواجه شده است ( لوپز- روبیو[8] و همکاران، 2004).

برای دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

چکیده

هر ساله میلیون­ها تن ضایعات پلاستیکی از جمله کیسه­ها، پاکت­های پلاستیکی و مواد بسته­بندی وارد محیط­زیست گردیده و به علت برگشت­ناپذیر بودن به چرخه محیط­زیست مشکل ایجاد می­نمایند و در نتیجه نیاز به پلاستیک­های قابل تجزیه در طبیعت روز به روز در حال افزایش است. امروزه آلودگی­های ناشی از پلیمر­های سنتزی توجه همگان را به استفاده از مواد اولیه زیست­تخریب­پذیر معطوف کرده است و در طی دو دهه­ی اخیر مطالعه بر روی مواد زیست­تخریب­پذیر حاصل از پروتئین­ها و کربوهیدرات­ها گسترش وسیعی یافته ­است. به تازگی، یک پلی ساکارید از مواد دیواره سلولی لپه سویا استخراج شده است. این پلی ساکارید محلول در سویا (SSPS)، دارای یک ساختار پکتین مانند است. هدف از این پژوهش بررسی اثر SSPS بر خواص فیزیکوشیمیایی، مکانیکی، رنگ سنجی و عبور دهی نسبت به بخار آب  روی فیلم­های  نشاسته ساگو می­باشد. در این پژوهش فیلم­های نشاسته ساگو به همراه SSPS در غلظت­های 0، 10، 30، و 50 % با استفاده از روش کاستینگ (Solvent Casting) تهیه شد. کلیه خواص فیزیکوشیمیایی، مکانیکی، رنگ سنجی و عبوردهی نسبت به بخار آب به روش استاندارد ملی امریکا انجام شد. آزمون مکانیکی فیلم­های نشاسته ساگو حاوی SSPS، افزایش استحکام کششی و مدول یانگ، کاهش درصد کشیدگی را به دلیل افزایش غلظت SSPS نشان دادند. خواص فیزیکوشیمیایی از قبیل میزان جذب آب، حلالیت و محتوای رطوبت و خواص ممانعتی نفوذ پذیری به بخار آب فیلم­های نشاسته ساگو حاوی SSPS، با افزایش میزان غلظت SSPS، افزایش معنی داری ( 05/0 > P)، را به دلیل ماهیت آبدوستی SSPS از خود نشان دادند. به طور کلی با توجه به بررسی­های انجام شده SSPS توانایی بهبود خواص مکانیکی فیلم­های نشاسته ساگو را دارا می­باشند ولی به دلیل ماهیت آبدوستی برای مواد غذایی حساس به رطوبت توصیه نمی­گردند.

مقدمه

در جهان حدود 125 میلیون تن پلاستیک تولید می­شود که حدود 30 میلیون تن آن در بخش بسته­بندی مصرف می­شود. آلودگی ناشی از مواد بسته بندی تولید شده از مشتقات نفتی و مشکلات ناشی از روش­های مختلف آلودگی زدایی (مانند دفن کردن ، سوزاندن و بازیافت آن­ها) توجه پژوهشگران را در طی سال­های اخیر به یافتن جایگزین های مناسب برای این نوع مواد بسته بندی معطوف کرده است.(فانگ[1]،2003)

اخیراً به دلیل نگرانی‌های زیست محیطی در ارتباط با پسماند بسته‌بندی‌های پلاستیکی مصنوعی، تلاش‌های بسیاری برای تهیه مواد بسته‌بندی زیست تجزیه‌پذیر از پلیمرهای طبیعی است (مز استاکا[2] و همکاران، 2009). امروزه بخش بزرگی از مواد استفاده شده در صنعت بسته بندی از فرآوردهای نفتی و پتروشیمی به دست می­آیند که غیر قابل تجزیه در طبیعت بوده و مشکل زیست محیطی ایجاد می­کنند. از این­ رو محققین همواره به دنبال راه حل­هایی برای این موضوع می­باشند. رشد روز افزون محصولات زیستی و توسعه تکنولوژی­های نوین سبب کاهش وابستگی به استفاده از سوخت­های فسیلی گردیده است. در چند دهه اخیر میزان توجه و علاقه افراد به استفاده از بیوپلی­مرها به دلیل افزایش بیشتر آگاهی مصرف کنندگان، افزایش قیمت نفت خام، افزایش آلودگی­های زیست محیطی و تجزیه ناپذیر بودن پلیمرهای نفتی و توجه به گرمای جهانی افزایش یافته است و سبب شده تلاش­های فراوانی در جهت تولید مواد بسته­بندی با منشا طبیعی(پروتئین،چربی و کربوهیدرات) به صورت فیلم یا پوشش صورت گیرد. اینگونه بیوپلیمرها در مقایسه با استفاده از پلاستیک­ها اثرات مخرب کمتری بر محیط زیست دارند  ( پین[3] و همکاران، 1992). فیلم­های خوراکی که در ارتباط با مواد غذایی کاربرد دارند زیست­تخریب­پذیر هستند، یعنی قابلیت تجزیه شدن به عناصر سازنده را به وسیله­ی موجودات ذره­بینی خاک دارند ( فیگویرو[4] و همکاران، 2004).

برای دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

وزارتعلوم،تحقیقات،فن‌آوری

دانشگاه علم و هنر

دانشکده هنر و معماری

گروه صنایع‌دستی

پایان‌نامه جهت دریافت درجه‌ی کارشناسی ارشد

شناخت صنایع‌دستی به‌کار رفته در معماری‌سنتی دوره‌ی قاجار شهرستان اردکان با معرفی خانه‌ی تقدیری

 

استاد راهنما:

نصرالله تسلیمی

استاد مشاور:

علی مروتی شریف‌آبادی

بهمن92

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

از روزی که انسان به فکر ساخت محلی برای سکونت افتاد با توجه به اقلیم منطقه‌ای که در آن، بنا را برپا می‌کرد و فرهنگ خاص منطقه؛ تزئینات را هم در آن دخالت داد؛ از آن روز تاکنون فرهنگ و اقلیم بر تزئینات بناها تأثیر گذاشته است. صنایع‌دستی به کار رفته در خانه‌ی تقدیری شهرستان اردکان که از عهد قاجار به جا مانده از فرهنگ و اعتقادات مردم و تعصبات ملی و مذهبی زمان و اقلیم گرم و خشک و کویری منطقه، متأثر می‌باشد. صنایع‌دستی مورد نظر در این پژوهش شامل گره‌چینی و چلنگری است که این روزها در ورطه‌ی منسوخ شدن می‌باشد؛ معمار سنتی با استفاده از این صنایع دستی در بنا به حفظ اعتقادات دینی و مذهبی و سازگاری با محیط کوشیده است. در این تحقیق به معرفی و شناساندن هر چه بیشتر این هنرهای سنتی و عناصر معماری منازل مسکونی عهد قاجار با تأکید بر خانه تقدیری پرداخته و با روش توصیفی- تحلیلی روش کار، ابزار، تولیدات و کارکرد این هنرها و کارکرد عناصر معماری را مورد بررسی قرار داده و ارتباط فرهنگ و اقلیم با هنرهای وابسته معماری‌سنتی را در آن جستجو کرده‌ایم.

کلید واژگان:

دوره‌ی قاجاریه، شهرستان اردکان، خانه‌ی تقدیری، صنایع‌دستی، معماری‌سنتی، گره‌چینی، چلنگری

 

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..1

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 تعریف موضوع (تعریف مسأله، هدف از اجراء و کاربرد نتایج تحقیق)…………………….3

1-2 ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………………………….4

1- 3 سابقه تحقیق………………………………………………………………………………………………….4

1-4 سؤالات پژوهشی……………………………………………………………………………………………..6

1-5 فرضیه…………………………………………………………………………………………………………….6

1-6 روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………6

1-7 مراحل اجرای پروژه………………………………………………………………………………………….7

1-8 محدودیت‌های تحقیق……………………………………………………………………………………..7

فصل دوم

ادبیات تحقیق.

2-1نگرشی بر معماری‌سنتی ایران……………………………………………………………………………9

2-1-1 آرایه‌های معماری‌سنتی……………………………………………………………………………………..11

2-1-2 اصول معماری ایرانی و تأثیر آن بر آرایه‌های معماری سنتی…………………………..13

• مردم‌واری………………………………………………………………………………………………13

2-1-2-2پرهیز از بیهودگی………………………………………………………………………………………..14

• نیارش………………………………………………………………………………………………….14

2-1-2-4 خودبستگی………………………………………………………………………………………………15

2-1-3 تأثیر عوامل اقلیمی بر معماری‌ و آرایه‌های معماری سنتی…………………………………………..15

2-2 درآمدی بر هنرهای سنتی ایران……………………………………………………………………..17

2-2-1 صنایع‌دستی………………………………………………………………………………………………19

2-2-1-1 ویژگی‌های صنایع‌دستی……………………………………………………………………………….19

• –2صنایع‌دستی از لحاظ روش و تکنیک تولید فرآورده‌های دستی………………………………20

2-2-1-3 هنرهای دستی چوبی ایران…………………………………………………………………………..21

2-2-2 پنجره ……………………………………………………………………………………………………..21

2-2-2-1 در–پنجره………………………………………………………………………………………………22

2-2-2-2 پنجره ارسی.. ………………………………………………………………………………………….23

2-2-2-3 روزن……………………………………………………………………………………………………..24

2-2-3 کارکردهای پنجره ……………………………………………………………………………………25

• تزئین بنا………………………………………………………………………………………………25
• شباک…………………………………………………………………………………………………..25
• جام‌خانه………………………………………………………………………………………………..26
• منظر…………………………………………………………………………………………………..26
• تهویه.…………………………………………………………………………………………………..27
• تأمین نور………………………………………………………………………………………………27

2-2-4 نقش پنجره در نمای ساختمان…………………………………………………………………………..32

2-2-5 نقش هندسه در شکل‌گیری.پنجره‌ها………………………………………………………………….32

2-3 مصالح به کار رفته در هنر‌های‌سنتی وابسته به معماری سنتی………………………….33

2-3-1 چوب و دلایل کاربرد آن در گره‌چینی………………………………………………………………….33

2-3-2 شیشه‌های رنگی در گره‌چینی………………………………………………………………………….34

2-3-3 رنگ در معماری…………………………………………………………………………………………….35

2-3-4 آهن در چلنگری……………………………………………………………………………………………35

2-3-4-1 آهن و چلنگری در قرآن……………………………………………………………………………….36

2-3-5 گچبری……………………………………………………………………………………………………….37

2-3-5-1 انواع طاقچه‌های گچی………………………………………………………………………………….38

2-3-5-2 یزدی بندی بااستفاده از گچ…………………………………………………………………………39

فصل سوم

آشنایی با دوره قاجاریه و شهرستان اردکان

3-1 معرفی موقعیت تاریخی موضوع……………………………………………………………………..41

3-1-1 سلسله قاجار…………………………………………………………………………………………………41

3-1-2 جامعه قاجاری………………………………………………………………………………………………41

3-1-3 تربیت و اخلاق عمومی…………………………………………………………………………………….43

3-1-4 هنر و معماری در دوره‌ی قاجاریه………………………………………………………………………..44

3-1-3-1 ویژگی‌های نقوش تزئینی هنر و معماری دوره‌ی قاجار……………………………………………49

3-2 موقعیت جغرافیایی موضوع……………………………………………………………………………53

3-2-1 معرفی استان یزد…………………………………………………………………………………………..53

3-2-1-1-اطلاعاتجغرافیاییاستان یزد………………………………………………………………………53

3-2-1-2-اطلاعاتهواشناسی استان یزد……………………………………………………………………..53

3-2-1-3-پیدایشوقدمتتاریخی استان یزد……………………………………………………………….53

3-2-1-4-ویژگی‌های باستانی استان یزد………………………………………….…………………………..54

3-2-2-شهرستان اردکان………………………………………………………………………………………….54

3-2-2-1-وجه تسمیه‌ی اردکان………………………………………………………………………………….54

3-2-2-2-اردکان در دوره‌ی قاجار……………………………………………………………………………..55

3-2-2-3-وضعیت اقتصادی اردکان در عهد قاجار…………………………………………………………..55

3-2-2-4-معماری اردکان در عهد قاجار……………………………………………………………………….56

3-2-2-5-وضعیت اجتماعی اردکان در عهد قاجار…………………………………………………………..56

3-2-2-6-وضعیت فرهنگی اردکان در عهد قاجار……………………………………………………………56

فصل چهارم

خانه‌تقدیری و تزئینات وابسته به معماری آن

4-1معرفی خانه‌ی تقدیری…………………………………………………………………………………….58

4-2 معرفی هنرهای سنتی وابسته به معماری خانه‌‌ی تقدیری …………………………………61

4-2-1- طاقچه‌های خانه‌ی تقدیری………………………………………………………………………………61

4-2-2-شمشیری‌ها………………………………………………………………………………………………..62

4-2-3-تزیینات آجری…………………………………………………………………………………………….63

4-2-4-تزئینات بادگیرها…………………………………………………………………………………………..64

4-2-5-تزیینات سنگی…………………………………………………………………………………………….65

4-2-6-گره چینی و قواره‌بری…………………………………………………………………………………….65

4-2-7-شباک………………………………………………………………………………………………………. 67

4-2-8-چلنگری……………………………………………………………………………………………………67

4-2-9-ابزار زنی چوب……………………………………………………………………………………………..69

4-2-10- تزئینات هشتی……………………………………………………………………………………………69

4-3-صنایع‌دستی شاخص خانه تقدیری………………………………………………………………..71

4-3-1-چلنگری، (آهنگری سنتی)……………………………………………………………………………..71

4-3-1-1 چلنگری در یزد…………………………………………………………………………………………71

4-3-1-2-تولیدات چلنگری……………………………………………………………………………………..72

4-3-1-3-ابزارهای مورد استفاده………………………………………………………………………………..73

4-3-1-4- روش کار………………………………………………………………………………………………..79

4-3-1-5-نشان‌دار کردن..………………………………………………………………………………………..79

4-3-1-6-دلایل منسوخ شدن هنر چلنگری………………………………………………………………….80

4-3-1-7-فورجینگ، چلنگری صنعتی…………………………………………………………………………80

4-3-2-گره‌سازی……………………………………………………………………………………………………81

4-3-2-1-تاریخچه گره‌سازی…………………………………………………………………………………..83

4-3-2-2-ابزارهای لازم برای ساخت گره‌چینی……………………………………………………………..84

4-3-2-3- اتصالات گره‌چینی……………………………………………………………………………………85

4-3-2-4-مراحل ساخت گره‌چینی……………………………………………………………………………85

4-3-3-هنر قواره بری……………………………………………………………………………………………..86

4-3-3-1-ابزار و تجهیزات……………………………………………………………………………………….87

4-3-3-2-روش کار………………………………………………………………………………………………..87

فصل پنجم

نتیجه‌گیری و پینهادها

نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………..89

پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………..91

منابع و مؤاخذ………………………………………………………………………………………………………92

منبع تصاویر………………………………………………………………………………………………………..96

پیوست‌ها…………………………………………………………………………………………………………….97

 

فهرست تصاویر

عنوان صفحه

تصویر 2-1 روزن‌های بالای پنج‌دری……………………………………………………………………….24

تصویر2-2 روزن‌های بالای سه دری……………………………………………………………………….24

تصویر2-3 جام‌خانه حمام سعیدا شهرستان اردکان بازمانده از عهد قاجار………………..26

تصویر2-4 هندسه در هنر چلنگری……………………………………………………………………….33

تصویر2- 5 اجرای یزدی‌بندی ………………………………………………………………………………39

تصویر4-1 پلان‌های همکف، زیر‌زمین و طبقه‌ی اول خانه‌ی تقدیری………………………….58

تصویر 4-2 راه‌روی جنب تالار جنوبی…………………………………………………………………….62

تصویر 4-3 تالار جنوبی……………………………………………………………………………………….62

تصویر 4-4 طاقچه‌های اتاق پنج‌دری……………………………………………………………………..62

تصویر 4-5 و4-6 شمشیری‌های اطراف حیاط خانه‌ی تقدیری…………………………………63

تصویر 4-7 قطار بندی لبه بام خانه‌ی تقدیری………………………………………………………..64

تصویر4-8 بادگیر تالار ‌جنوبی………………………………………………………………………………65

تصویر4-9گره‌چینی وقواره‌بری……………………………………………………………………………..65

تصویر4-10 قواره‌بری سه‌درها و پنج‌دری‌ها…………………………………………………………….67

تصویر4-11 شباک آجری پایاب……………………………………………………………………………..67

تصویر4-12 شباک آجری زیرزمین ………………………………………………………………………67

تصویر4-13کوبه مردانه…………………………………………………………………………………………68

تصویر4-14 کوبه زنانه………………………………………………………………………………………….68

تصویر4-15 چفت در اتاق‌ها………………………………………………………………………………….69

تصویر4-16 گل میخ در ورودی…………………………………………………………………………….69

تصویر4-17ابزار زنی پائین چهارچوب درها ……………………………………………………………69

تصویر4-18 و4-19 نمایی از یزدی بندی هشتی ……………………………………………………70

تصویر 4-20 در اصلی…………………………………………………………………………………………..70

تصویر4-21چفت، گل‌میخ و میخِ در……………………………………………………………………….73

تصویر4-22 نمونه‌هایی از تولیدات چلنگری…………………………………………………………..73

تصویر 4-23 سندان تخت……………………………………………………………………………………73

تصویر4-24 سندان دماغه……………………………………………………………………………………74

تصویر 4-25 انبر دست ……………………………………………………………………………………….74

تصویر4-26 انبردول ……………………………………………………………………………………………74

تصویر4-27 انبر لول …………………………………………………………………………………………..75

تصویر4-28و4-29 کج انبر…………………………………………………………………………………..75

تصویر4-30 انبر تیزبر گیری ………………………………………………………………………………..75

تصویر4-31 انبر سنبه گیری ………………………………………………………………………………..76

تصویر4-32 انبر جول ………………………………………………………………………………………….76

تصویر4-33 سندان تخت با تیغچه ……………………………………………………………………….76

تصویر4-34 تیزبر ……………………………………………………………………………………………….77

تصویر4-35سوهان …………………………………………………………………………………………….77

تصویر4-36 کفگیر ……………………………………………………………………………………………..78

تصویر4-37 نمای کوره از روبروی ………………………………………………………………………..78

تصویر44-38 نمای پشت کوره……………………………………………………………………………..78

تصویر4-39و4-40 استادکار درحال ساخت گل میخ ……………………………………………..78

تصویر4-41 نشان…………………………………………………………………………………………………79

 

مقدمه

معماری سنتی از دیر باز از فرهنگ و اقلیم متأثر بوده و این در حالی است که در مناطق مختلف ایران آب و هوا متغیر است و شهرستان اردکان با آب و هوایی گرم و خشک از معماری خاص اقلیم این منطقه برخوردار است و هنر‌های سنتی وابسته به معماری سنتی شهرستان، با تأثیری که از این اقلیم گرفته است؛ در پی فراهم آوردن شرایطی مناسب برای زندگی مطلوب‌تر است. همچنین فرهنگ هر منطقه بر معماری و هنرهای سنتی وابسته به آن تأثیر بسزایی دارد، که با تغیر فرهنگ و بخصوص اعتقادات مذهبی در هر دوره، معماری و هنرهای سنتی وابسته به آن نیز تغیرکرده و از آن تأثیر می‌پذیرد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید