عنوان                        صفحه

چکیده. 1

مقدمه. 2

فصل اول : طرح موضوع و سیری در مفاهیم اولیه. 4

1-1-بیان مسئله. 5

1-2-اهمیت مسئله وضرورت انجام تحقیق.. 6

1-3-اوقات فراغت… 7

1-3-1-تعریف اوقات فراغت… 7

1-3-2-اهمیت و ضرورت اوقات فراغت… 9

1-3-3- اوقات فراغت در دوران باستان. 11

1-3-4- اوقات فراغت در قرون وسطی.. 12

1-3-5- اوقات فراغت و صنعتی شدن. 12

1-3-6- تاریخچه اوقات فراغت در ایران. 12

1-3-7-تعریف فراغت از منظر رویکردهای مختلف…. 13

1-3-8-کارکردهای اوقات فراغت… 15

1-3-9-شاخصهای فراغت در دوران جدید. 20

1-3-10- لزوم برنامه ریزی فرا دستگاهی برای غنی سازی اوقات فراغت… 21

1-3-11- انواع شیوه های گذران اوقات فراغت… 22

1-3-12- اوقات فراغت و نهادها و دستگاههای اجرایی متولی آن. 27

1-3-13- الزامات برنامه ریزی اوقات فراغت… 27

1-3-14- چالشهای برنامه ریزی اوقات فراغت… 28

1-3-15- موانع و مشکلات موجود درگذران اوقات فراغت… 28

1-3-16- آثار ارزشمندیاوقات فراغت بر اساس برنامه ریزی.. 30

1-3-17-متغیر های موثر بر شیوه های گذران اوقات فراغت… 31

1-4 – توریسم.. 32

1-4-1-توریست… 32

1-4-2-اهمیت گردشگری.. 32

1-4-3-توریسم در جهان. 34

1-4-4- توریسم در ایران. 36

1-4-5- توریسم روستایی.. 38

1-4-6- انواع توریسم روستایی.. 39

1-4-7-ابعاد و اثرات گردشگری روستایی.. 40

1-4-8-جایگاه توریسم در توسعه روستایی.. 41

1-4-9-مشکلات گردشگری روستایی.. 43

1-4-10- انواع گردشگری.. 44

1-5 – اکوتوریسم.. 51

1-5-1-ویژگی های اکوتوریسم.. 52

1-5-2- انواع گردشگری در جهان. 52

1-5-3- انواع اکوتوریسم.. 54

1-5-4- منابع اکوتوریسم.. 56

1-5-5- اهمیت اکوتوریسم.. 57

1-5-6- رشد صنعت اکوتوریسم.. 57

1-5-7- اکوتوریسم در ایران. 58

1-5-8- علت سرمایه گذاری اکوتوریستی در ایران. 59

1-5-9- چالشهای پیش روی اکوتوریسم.. 60

1-6 – فرهنگ طبیعت گردی.. 63

1 – 7- راهکارهای عملی اکوتوریسم پایدار. 65

1- 8 – دستورالعملهایی برای توسعه اکوتوریسم روستایی 65

1- 9 – ضمین رشد و شکوفایی موثر در بازار گردشگری.. 73

فصل دوم : پیشینه تحقیق.. 77

2-1 – مطالعات صورت گرفته در مورد اکوتوریسم ایران. 78

2 – 2- بررسی دیدگاهها و نظریه ها 80

2- 2 -1- دیدگاه اسلام. 80

2- 2 -2- دیدگاه جامعه شناسی.. 80

2- 3 – بیانیه اسلو پیرامون اکوتوریسم 87

فصل سوم : معرفی منطقه مورد مطالعه. 92

3-1 – موقعیت جغرافیایی استان گلستان. 93

3 – 2- ناهمواریهای استان گلستان. 94

3- 3 – خصوصیات انسانی استان گلستان 95

3- 4 – جغرافیای اقتصادی استان گلستان. 100

3- 5-بررسی اکوتوریسم دراستان گلستان. 105

3- 6 – تاسیسات اقامتی در استان گلستان. 107

فصل چهارم : برنامه فیزیکی طرح و استانداردها 110

4-1 – هتل.. 111

4-1-1-متل.. 111

4-1-2- موقعیت مکانی انواع هتل در شبکه اکوتوریسم.. 112

4-1-3- جا، ظرفیت و درجه بندی هتل.. 112

 

 

4-1-4- تخصیص فضا های هتل.. 114

4-1-5- طبقات مهمان. 115

4-1-6- طراحی طبقات… 116

4-2- نقشه های ساختمانی بلند مرتبه. 119

4- 3- طرحهای دارای آتریوم. 120

4- 4- سوئیت ها 123

4- 5 – اصول و ضوابط در طراحی هتل ها 123

4-6- نکات مهم در طراحی هتل ها 124

4-7- طبقه بندی هتل ها 126

فصل پنجم: نقشه های معماری 12

منابع و ماخذ.

چکیده

امروزه طبیعت‌گردی در میان گونه‌های مختلف گردشگری از جایگاه ویژه و رشد قابل توجهی برخوردار است . توریسم طبیعت یا اکو توریسم نیز از مهمترین جاذبه های بخش گردشگری است و سالانه میلیونها نفر بمنظور دیدار از مناطق خوش آب و هوا و یا خوش منظره، تمدد اعصاب و استراحت، استفاده از آبهای معدنی و درمانی، تفریح، هیجان، ماجرا جویی و غیره جذب طبیعت می شوند. بررسى جغرافیائى طبیعى ایران و نیز امکان سنجى هر کدام از جاذبه‌هاى اکوتوریستى قابل سرمایه‌گذارى در کشور ما بیانگر آن است که اکوتوریسم در ایران یک منبع اقتصادى کم‌نظیر خاص بسیار مستعد و البته رها شده به حال خود است. استان گلستان یكی از مناطق دیدنی ایران است كه آكنده از جاذبه‌های طبیعی اعم از پارك‌ها، تالاب‌ها، آبشارها، جنگل‌ها، سدها و روستاهای جذاب و دیدنی است، بنابر این در این پژوهش تلاش می گردد محیط مناسب اقامتی برای گردشگران گرگان با توجه به ویژگی های اکوتوریستی بر مبنای حفاظت از محیط زیست و جذب حداکثر گردشگر طراحی گردد. ابتدا با مشخص شدن موضوع و محل طراحی، مطالعاتی در دو زمینه زیر آغاز شد:1-شناخت موضوع طراحی و 2-شناخت محل طراحی. در بخش اول برای شناخت موضوع طراحی به مطالعاتی در زمینه های شناخت فراغت و اکوتوریسم، شناخت فضای سبزو اهمیت آن در زندگی بشر، شناخت استانداردها و مقررات طراحی پرداخته شد. در بخش دوم نیز به شناخت منطقه و مطالعات جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پرداخته ایم . پس از انجام مطالعاتی که به شناخت منطقه منجر گردید، طراحی محل اقامت گردشگران در جهت رفع کمبودها و جلب بیشتر گردشگران صورت گرفت.

کلمات کلیدی: اکوتوریسم، طراحی اقامت گاه، گرگان

 فصل اول

کلیات

– مقدمه

رشد و گسترش گردش گری ازجمله پدیده های مهم اواخر قرن بیستم است که با سرعت درقرن جدید ادامه دارد . نواحی روستایی و کوهستانی مهم ترین عرصه هایی هستند که درزمینه گردش گری و فعالیت های وابسته به آن به شدت مورد توجه گردش گران و کارشناسان گردش گری می باشند .

گردش گری روستایی درارتباط با توسعه روستایی و توسعه پایدار مورد توجه است . درواقع ، گردش گری روستایی نوعی گردش گری پایدار است که ازمنابع نواحی روستایی ازجهت بهره وری ، اشتغال ، توزیع مناسب ثروت و درآمد ، حفاظت از محیط زیست و فرهنگ روستایی ، به کارگیری و مشارکت مردم محلی و شیوه مناسب هماهنگی و تطابق ارزش ها وعقاید سنتی با ارزش های عصرنوین ، به همراه دارد .

گردش گری روستایی می تواند نقش مهمی در توسعه مناطق روستایی که دارای مناظر طبیعی جذاب ، چشم اندازهای زیبا و متنوع ازنظر فرهنگی ، اقلیمی و قومی می باشد ، ایفا نماید .

گردش گری روستایی منافعی نظیر ایجاد فرصت های شغلی ، کسب درآمد بیشتر برای دولت ، افزایش درآمد خانوارهای روستایی ، ایجاد رفاه اجتماعی و غیره دارد ، اما مانند شمشیر دولبه ای است که در صورت تبدیل شدن به گردش گری افسارگسیخته ، می تواند بر پیکره طبیعی و فرهنگی روستاها آسیب وارد کند .

ازآن جا که ایران کشوری با آب و هوای متنوع و انعطاف پذیر است و در هر مقطعی از زمان ، چهار فصل را می توان در نقاط مختلف آن مشاهده کرد ، بالطبع وجود چنین موقعیتی ، اثرات وپیامدهای خودرا برچهره زمین ازقبیل سکونت گاه ها ، فرم مساکن ، مزارع ، قشربندی اجتماعی و . . . نشان می دهد ودیگر اینکه فضای روستایی ایران بستر شکوفایی بخش مهمی از تمدن گذشته ایران زمین است ودارای تنوع قومی ، فرهنگی می باشد وروستاهایی با ماهیت مختلف بوجود آمده اندکه متأسفانه فقط چند نمونه ازاین روستاها از قبیل ماسوله ، کندوان و ابیانه و چند روستای دیگر شناخته شده اند و دارای شهرت جهانی می باشند درحالی که این قبیل روستاها درایران بسیار زیادند که به ورطه فراموشی سپرده شده اند و حتی برای مردم ایران نیز ناشناخته هستند درحالی که با کمی توجه ، این روستاها می توانند نقش مهمی در توسعه روستایی و بهبود اقتصاد ناحیه ای داشته باشند .

بیان مسئله

با گسترش روز افزون مهارت های روستایی ؛ كاهش در آمد خانوارهای روستایی و افول كشاورزی روستایی نیازی روز افزون به فعالیتی جایگزین و در عین حال مكمل برای كشاورزی در نواحی روستایی احساس می شود تا به منظور توسعه پایدار روستایی ، امكان بهره مندی روستائیان از معیشت پایدار فراهم آید كه این خود بهبود زندگی روستایی و رضایت مندی روستایی را به همراه دارد معمولاً توریسم بازدیدهای روزانه و اقامت های طولانی مدت دور از محل زندگی و كار را شامل میشود . در حالی كه دیدارهایی مورد توجه هستند كه گردش گران حد اقل به مدت یك شبانه روز در روستا بمانند . كسانی كه یك روز از روستا بازدید می كنند در مقایسه با كسانی كه مدت بیشتری در روستا می مانند ؛ به دلیل اینكه تعدادشان بیشتر است تاثیر بیشتر هم بر محیط زیست دارند پس باید در برنامه ریزی و مدیریت موثر در گردش گری روستایی هم تاثیر بازدید های تفریحی روزانه و هم تاثیر اقامت های بلند مدت را در نظر گرفت زیرا محدوده ی فعّالیّت های گردش گری در دامنه این دو دسته قرار می گیرد . در نهایت بخش گسترده ای از بازدیدها از جانب قشر كوچكی صورت می گیرد اما تعداد بازدید كنندگان داخلی كه روزانه گردش گری روستایی را مورد توجه قرار می دهند بسیار زیاد است . انگیزه بسیاری از گردش گران از دیدن روستا علاقه مندی به تجربه ی محیط روستاست تا شركت در فعالیت های مشخص . بنا براین مهم ترین تجربه ای كه گردش گران از گردش گران روستایی كسب می كنند ؛ این است كه روستا با زندگی نوین شهری تقابل دارد .اما فواید گردش گری روستایی محدودیت هایی دارد كه نشان می دهد گردش گری روستایی نمی تواند یك شیوه موفق جهانی برای اقتصاد باشد در حالیكه علاقه مندی به این پدیده نشانگر این است كه برنامه ریزی دقیق و حساب شده ای برای گردش گری روستایی لازم است . بنابراین موفقیت گردش گری روستایی به صورت جدایی ناپذیر با توسعه و محافظت بیشتر منابع روستایی در ارتباط است . (جولیا شارپلی ، 1380) البته توریسم به تنهایی منتهی به توسعه نمی شود بلكه توسعه عمومی باعث بهره دهی توریسم میشود .و در نهایت توریسم از دید اقتصادی ؛ یكی از سریع ترین راه های بازگشت سرمایه است و بالاترین ضریب انباشت را دارد . زیرا سرمایه به صورت ارز وارد كشور میشود (سرلك ، 1380) . امروزه در قلمرو جغرافیا ؛مطالعات در بخش های مختلف روستا با تكیه بر تئوری سیستم ها و با تاكید بر نگرش سیستمی ؛ بررسی و تحقیق می شود . نبود اطلاع از امكانات بالقوه روستا ، بهره برداری كامل از آن را نا ممكن می سازد و تدوین برنامه های مربوط به توسعه روستایی را با مشكل مواجه می سازد(بدری فر ، 1376) . بنابراین می توان اذعان نمود كه روستاشناسی مقدم بر برنامه ریزی روستایی است . زیرا لازم است كه بر اساس دریافت استعدادهای موجود روستا ، برنامه ریزی نمود .(منشی زاده و همكار ، 1380) شرایط گوناگون روستاها به خصوص در كشورهای در حال توسعه (و نوعاً در كشور ایران ) می طلبد كه هدف برنامه ریزی روستایی در جهت رفاه بیشتر ساكنان ؛كاهش فاصله بین سطح زندگی روستایی و شهری ؛افزایش درآمد روستائیان ، كاهش شدت مهاجرت ها ، حفظ محیط طبیعی وجلوگیری از تخریب و آلودگی های آن و جهت دادن فرهنگ روستایی به سوی تفكر و اندیشه ی خلاق داشتن و به كار بستن آن در جهت اوضاع باشد كه در نهایت باز خورد آن توسعه است .

روستا واحد همگن طبیعی ، اجتماعی و اقتصادی است که در آن افرادی که دارای عقاید و افکار تقریباً مشترکی هستند به سر می برند . روستائیان برای امرار معاش و گذراندن زندگی شان ناگزیر از انجام فعالیت هایی که عمدتاً شامل کشاورزی ، دامداری ، صنایع دستی یا ترکیبی از اینها است ، هستند در کشورهای جهان سوم روستائیان و کشاورزان به رغم کار و کوشش فراوان همواره جز قشر کم در آمد جامعه به شمار می روند و در تأمین مخارج و هزینه های زندگی دچار مشکل هستند . در روستاها پتانسیل های گردش گری روستایی است که می تواند منبع جدید درآمدی برای روستائیان بویژه روستائیان کشورهای در حال توسعه باشد و تا اندازه ای مشکلات آنها را حل کند یا تقلیل دهد . این امر مستلزم مدیریت و برنامه ریزی خاصی است . گردش گران افرادی هستند که ممکن است بر اساس حس کنجکاوی خود به روستاها سفر کنند تا علاوه بر دیدن مناظر طبیعی آن نقاط ، با آداب و رسوم و فرهنگ آنجا آشنا شوند .(مصدق ، 1388)

روستاهایی كه در حاشیه كویر و مناطق خشك قرار دارند . با معماری خاصی كه مختص مناطق خشك است و ساكنین آنها كه دارای روحیه قناعت و ساده زیستی كه حاكی از شرایط طبیعی است می توانند برای جهان گردان جالب توجه باشند و یا اینكه این روستاها می توانند برای مطالعه كنندگان و بازدیدكنندگان و ورزشكاران خدماتی ارائه دهند .