گردشگری روستایی به كلیه فعالیتها و خدماتی كه توسط دولتها، ساکنین روستایی، گروههای محلی، سرمایه گذاران و.. برای جذب، گردش، تفریح و استراحت گردشگران درنواحی روستایی صورت می گیرد گفته می شود، و می تواند شامل انواع مختلف گردشگری روستایی همچون گردشگری كشاورزی، گردشگری مزرعه، فرهنگی و .. باشد. ارتقای گردشگری روستایی جز با برنامه ریزی و رعایت اصول مربوطه ممکن نخواهد شد. برنامه ریزی گردشگری روستایی با پیش بینی و قانونمند سازی تغییرات در وضع موجود برای ایجاد توسعه ای منظم، آنچنان كه منافع اقتصادی – اجتماعی و زیست محیطی را افزایش دهد سر و كار دارد.

یکی از حوزه های بسیار مهم برنامه ریزی توسعه گردشگری روستایی، خلق استراتژی بازار ویژه روستای مورد مطالعه می باشد که با هماهنگی و همکاری سایر حوزه های مربوطه بتواند موجبات ارتقای روستا را فراهم سازد. از آنجا که گردشگری روستایی در مباحث گردشگری، به عنوان بخشی از جذابیت های منحصربفرد کشورها و زمینه ای برای خلق مزیت های رقابتی در رقابت های بین المللی است، اهمیت بازار و فلسفه بازاریابی گردشگری آن روشن تر می شود.

توریسم روستایی در ایران مبحث تازه ای است كه همچون هر پدیده جدید دیگری با حواشی بسیار همراه بوده و گفت وگوهای پردامنه ای را در یكی دو سال اخیر سبب گشته است.توجه اساسی به این امر، در واقع ادامه تكمیلی سیاست های دولت در طرح ساماندهی و رسیدگی به وضع معیشتی روستاییان است كه از مباحث اصلی برنامه های چهارم و پنجم توسعه به شمار می آید. اما به طور مشخص اقدامات جدی و اثرگذار عملی صورت نگرفته است زیرا سازوکار اجرایی این مهم هنوز شکل نگرفته است.

جزیره قشم که یکی از ذخایر اکوتوریستی ایران زمین است دارای بیش از 60 روستا می باشد که توانسته اند فرهنگ و سنت خود را حفظ کنند. روستای لافت که موضوع تحقیق حاضر است یکی از قدیمی ترین و مهمترین روستاهای این جزیره است که به واسطه قابلیت های بسیار زیادی که دارد، اخیرا مورد توجه گردشگران داخلی و بعضا خارجی قرار گرفته است. اما به دلایلی که در بالا گفته شد اقدام موثری برای ارتقای روستا و جذب و نگهداشت بازار صورت نگرفته است.

تحقیق پیش رو در تلاش است تا با بررسی های خود بتواند با مطالعه قابلیت های گردشگری روستای لافت، بررسی بازار موجود و بالقوه آن و سایر موارد مربوطه بتواند راهکارهایی را ارائه دهد که سرانجام موجبات ارتقای گردشگری آن روستا را فراهم سازد.

• بیان مسئله

از هنگام ظهور گردشگری روستایی به عنوان راهبردی مطلوب برای توسعه‌ی جوامع روستایی، توجه مدیران محلی برای توسعه‌ی آن افزایش یافت. اما مشکلات برنامه‌ریزی از بالا به پایین، بخشی‌نگری و کم‌توجهی به مردم و توسعه‌ی جامع و یکپارچه‌ی روستایی به عنوان موانع اصلی، سد راه توسعه‌ی پایدار روستایی قرار گرفت. به گونه‌ای که در بسیاری از موارد توسعه در معنای عام خود باقی مانده است و گاه تنها در معنای رشد ظاهر شده و هیچ پایداری را برای منطقه به همراه نداشته است. پایداری که می‌بایست همراه با عدالت اجتماعی ( به خصوص برای گروه‌های خاص مانند زنان، کودکان و فقرا و …) و عدالت جغرافیایی بوده و با استفاده از ظرفیت و توان جامعه محلی و مشارکت آنان در امر توسعه، به عنوان اقتصاد مکمل در کنار اقتصاد وابسته به زمین و گاه نیز به نوعی به عنوان معیشت جایگزین از تبدیل نواحی روستایی به نواحی فقیر و در حال فرسایش جلوگیری کرده و پایداری را در تمامی ابعاد خود برای روستا به ارمغان آورد. با زمان مشارکت به عنوان یکی از ارکان مهم توسعه، و نظر به اینکه در پارادایم جدید توسعه (توسعه ی پایدار)، توسعه و مشارکت را دو عنصر غیرقابل تفکیک می‌دانند نقشی محوری به خود گرفت و مشارکت اجتماع محلی، به عنوان باثبات‌ترین و کم هزینه‌ترین راه برای موفقیت، عنصری مطلوب و ضروری برای توسعه‌ی گردشگری پایدار به ویژه در زمینه‌ی گردشگری روستایی مورد توجه واقع شد. بنابراین می‌توان گفت یکی از ضروریت‌های اصلی تحقق اهداف و شاخص‌های توسعه‌ی پایدار گردشگری، مشارکت جامعه ی بومی می‌باشد.

جزیره قشم طی سال های گذشته عموما پذیرای گردشگرانی بوده است که با قصد و هدف خرید وارد جزیره شده اند. مقاصدی همچون شهر قشم و شهر درگهان اصلی ترین مکان هایی هستند که در این میان پذیرای گردشگران هستند. طی سال های اخیر بدلیل وجود قابلیت های طبیعی و فرهنگی بویژه در مناطق روستایی بسیاری از گردشگران نوگرا و روستاگرد وارد جزیره شده اند تا بتوانند از مناطقی همچون جنگل های حرا، سواحل، دریه ستاره ها، غار نمکدان و بسیاری از روستاها و صنایع دستی و … بازدید کنند. در این میان روستای لافت به دلیل قرارگیری در ساحل، برخورداری از اسکله قدیمی، فرهنگ غنی روستایی، قرارگیری در موقعیت مرکزی جزیره و نزدیکی به بسیاری از جاذبه های طبیعی توانسته است جایگاهی نوظهور برای خود در این زمینه پیدا کند.

اما مساله اصلی این است که بدانیم اکنون وضعیت این روستا از نظر مقصد گردشگری چگونه است؟ و چه کارهایی میتوان برای جذب گردشگر و توسعه گردشگری این منطقه طراحی کرد؟ با توجه به اینکه این روستا هنوز نتوانسته است متناسب با قابلیت های خود بتواند در توسعه گردشگری و جذب گردشگر عمل نماید، فعالیت های بازاریابی، معرفی و شناساندن روستا و نیز مشارکت نظام مند در گردشگری جزیره هنوز تبیین نشده و نظام ارتباطی روستا با جامعه گردشگرفرست نیز روشن نبوده و روستا در جذب گردشگر تاکنون موفقیت قاتبل توجهی حاصل نکرده است.

• اهمیت و ضرورت تحقیق

روستای لافت یکی از ده ها روستای مستعد و دارای قابلیت گردشگری است که فاقد طرح و برنامه اندیشیده و البته ساز و کار بازاریابی و جذب مشتری است. تداوم این وضعیت نه تنها موجبات توسعه و ارتقای روستایی را فراهم نمی سازد بلکه موجب می گردد اثرات منفی گردشگری نیز بیشتر گردد.

بررسی شرایط کشور نشان می دهد رهیافت گردشگری روستایی یکی از مطلوب ترین رهیافت های توسعه و ارتقای جوامع روستایی در جهان بوده و پیرو همین تجارب، ایران نیزکه حجم گسترده ای از روستاهای با قابلیت را داراست بایستی از فرصت پیش آمده استفاده کنند.

علاوه بر این، گردشگری در جزیره قشم به عنوان یکی از شیوه های نوین در زیربخش خدمات نقش در حال افزایشی را در اقتصاد این جزیره بازی می کند. از آنجا که جزیره دارای اقتصاد دو بخشی تجارت و شیلات است، گردشگری تجاری وزنه سنگینی در مناسبات اقتصادی این جزیره بوده که هم اکنون در حال رشد است.

و این درحالی است که قابلیت های گردشگری طبیعی و روستایی قشم بویژه در مناطق غربی جزیره و محدوده لافت، امکان دیگری است که می تواند در دستیابی جزیره به توسعه پایدار نقش بسیار موثری ایفا نماید طوریکه این بخش از قابلیت های جزیره جز در سایه گردشگری نوین مجالی برای رشد و توسعه پیدا نخواهد کرد.

از این روست که بررسی آمیخته بازاریابی و تحلیل راهکارهای بهینه توسعه روستایی از دریچه این عوامل با توجه به فقدان های یاد شده، ضرورتی است که برای توسعه گردشگری روستای لافت مشاهده می شود. این مهم زمانی جدی تر جلوه می کند که مشخص گردد این روستا فاقد هرگونه فعالیت یا تحقیقی در حوزه بازار و بازاریابی است.

• الگوی مفهومی تحقیق

ساختار فکری حاکم بر تحقیق حاضر بر دو پایه یا رکن اصلی استوار است؛ نخست تحقیقت بازار و مشخصات بازار موجود یا بالقوه و دوم منابع، نهاده ها و محصولات گردشگری موجود و یا قابل توسعه.

محقق برآن است تا با بررسی منابع و نهاده ها ملموس و نا ملموس روستای لافت به این تشخیص برسد که اساسا منابع و نهاده های خام گردشگری این روستا کدام است، کدام یک از این منابع تبدیل به محصول شده اند و کدام زمینه ها مورد توجه قرار نگرفته اند. علاوه بر این محقق در پی این مفهوم نیز می باشد که کدام یک از منابع موجود قابلیت تبدیل به قابلیت های محوری و نهایتا مزیت رقابتی گردشگری روستایی لافت را دارند.

متن کامل را می توانید دانلود نمائید