فهرست مطالب عنوان

 

صفحه چکیده

 

1 مقدمه

 

2 1.بیان مسئله

 

5 2.پیشینه تحقیق

 

5 3.سوالات وفرضیه های پژوهش

 

5 4.سازمان‌دهی پژوهش

 

6 5.اهداف تحقیق

 

6 6.نوع وروش تحقیق

 

6 بخش اول- کلیات فصل اول- تعریف مفاهیم و تاریخچه

 

7 گفتار اول- مفاهیم اساسی

 

7 بند اول- تعریف پول کثیف

 

7 الف- درحقوق ایران

 

7 1. معنای لغوی

 

7 2. معنای اصطلاحی

 

7 ب- تعریف پول کثیف در عرصه بین‌المللی

 

8 1.معنای لغوی

 

8 2. معنای اصطلاحی

 

8 بند دوم- معنای لغوی واصطلاحی پولشویی در حقوق ایران

 

9 الف- معنای لغوی پول شویی

 

9 ب- پولشویی در اصطلاح

 

9 بند سوم-تعریف پولشویی‏ درعرصه بین الملل

 

11 الف- تعریف لغوی

 

11 ب- تعریف اصطلاحی

 

13 گفتار دوم- تاریخچه وزمینه وفرایندپولشویی

 

14 بند اول- تاریخچه وزمینه پولشویی

 

14 الف- در ایران

 

15 1.ایران در مسیر ترانزیت گسترده مواد مخدر منطقه

 

15 2.اقتصاد نابسامان ایران، مناسب‏ترین بستر پولشویی مافیای مواد مخدر

 

15 3.عمله‏های ایرانی درخدمت پولشویی

 

17 ب- تاریخچه پولشویی و زمینه های آن در جهان

 

19 فصل دوم- فرایند پول‏شویی

 

21 گفتار اول – عملیات پول‏شویی

 

21 بند اول- مراحل پول شویی

 

21 الف- موقعیت‏یابی

 

21 ب- تغییر وضعیت

 

22 ج) ادغام و ترکیب

 

24 گفتار دوم- روش های پولشویی

 

25 بند اول- روش پولشویی سنتی

 

25 الف- اسمورفینگ (تکثیر سپرده ای)

 

25 ب – حساب های وابستگان

 

26 ج- حسابهای دسته جمعی

 

26 د- حساب های انتقالی واسط

 

27 ه- حواله های بانکی وغیره

 

27 و- ترتیبات وثیقه‌ای وام

 

27 ز- حساب های غیر فعال

 

28 ح- شرکت های مجازی(کاغذی)

 

28 ط- شرکت های بیمه

 

28 ی – صرافی ها

 

29 ک‌- تجارت بین الملل

 

29 ل‌- بازار اوراق بهادار

 

29 بند دوم- روش های پولشویی الکترونیکی

 

30 الف‌- بانکداری پیوسته

 

31 1.افتتاح حساب با استفاده از اینترنت، بدون ارائه هویت مشتری

 

31 2.استفاده از فناوری رمزنگاری و امضای دیجیتال

 

32 3.استفاده از عاملین پولشویی

 

33 ب- قمار اینترنتی

 

33 ج- کارت های از پیش پرداخت شده

 

33 د- حراج های پیوسته

 

34 ه- بانکداری از طریق موبایل

 

34 و- خرید و فروش الکترونیکی فلزات گرانبها

 

35 ی- بازی های رایانه ای پیوسته

 

35 بند سوم- مقایسه پولشویی سنتی با پول مدرن

 

35 بخش دوم- جرم انگاری و اقدامات صورت گرفته علیه پول شویی فصل اول- جرم انگاری پول شویی

 

39 گفتار اول- تاریخچه و ضرورت و ایرادات ومستندات جرم انگاری

 

39 بنداول- تاریخچه جرم انگاری پولشویی

 

39 بند دوم- ضرورت جرم انگاری پول‌شویی

 

40 بند سوم – ایرادهای وارده بر جرم‌انگاری پول‌شویی

 

41 الف- قاعده ید

 

41 ب- قاعدة سوق

 

42 ج- قاعده صحت

 

43 گفتار دوم- مستندات جرم‌انگاری پول‌شویی

 

44 الف- مستندات بین‌المللی ومنطقه‌ای

 

44 1. کنوانسیون­سازمان ملل‌متحدبرای مبارزه باقاچاق موادمخدروداروهای روان‌گردان مصوب 20 دسامبر 1988 وین

 

44 2. کنوانسیون سازمان ملل‌ علیه جرایم سازمان یافته فراملی مصوب سال 2000 پالرمو

 

45 3.کنوانسیون­راجع به تطهیر، بازرسی،‌توقیف ومصادره عواید ناشی از جرم شورای اروپا مصوب 1990 استراسبورگ

 

46 4. گزارش گروه­کاری اقدام مالی برای مبارزه با پول‌شویی (معروف به چهل توصیه)مصوب 1990 و اصلاحی1996

 

46 ب- مستندات داخلی

 

46 1. مستندات فقهی

 

47 2. مستندات حقوقی

 

52 فصل دوم- اقدامات انجام شده علیه پول شویی

 

54 گفتار اول- اقدامات جهانی به منظور مبارزه با پول‏شویی

 

54 بند اول- پیمان نامه وین (1988)

 

54 بند دوم- اعلامیه بال (1988)

 

55 بند سوم -کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی(2000)

 

56 بند چهارم-  گروه اقدام مالی در مبارزه با پولشویی

 

57 بند پنجم -گروه اگمونت متشكل از واحدهای اطلاعات مالی

 

58 بند ششم- قطعنامه سازمان بین المللی بورس های اوراق بهادار 1992

 

59 بند هفتم- انجمن بینالمللی نظار بیمه

 

60 بند هشتم- كنوانسیون بینالمللی مبارزه با تأمین مالی تروریسم

 

60 بند نهم- قطعنامه 1373 شورای امنیت

 

61 بند دهم- سازمان ملل- مدل پیشنهادی قانون مبارزه با پولشویی

 

61 الف)شناسایی مشتری

 

62 ب)گزارش‏دهی معاملات مالی

 

62 ج)نگهداری سوابق شناسایی مشتری و گزارش‏دهی معاملات

 

63 د)تدوین سیستم‏های کنترل داخلی و آموزش کارکنان

 

63 گفتار دوم- اقدامات صورت گرفته در خصوص مبارزه با پولشویی در ایران

 

64 بند اول- قبل از تصویب قانون مبارزه با پول شویی

 

64 الف-قوانین

 

64 1. اجرای اصل49قانون اساسی

 

64 2. لایحه قانونی تشدید مجازات مرتکبین جرایم مواد مخدر و اقدامات تامینی و درمانی به منظور مداوا و اشتغال به کار معتادین مصوب 19خرداد 1359

 

64 3. قانون مجازات اسلامی

 

64 4. قانون منع خرید وفروش کوپنهای کالاهای اساسی مصوب 1367

 

67 5. قانون مبارزه بامواد مخدر مصوب 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام

 

68 ب- ضمایم

 

72 1.قوانین

 

72 2. آیین نامه ها و مقررات دولتی

 

73 اول- آیین نامه مالی ستاد مبارزه با مواد مخدر مصوب 2/11/1367

 

73 دوم- آیین نامه اجرایی انسداد مرزها مصوب 18/11/1367

 

74 سوم- آیین نامه اجرایی پرداخت حق الکشف موضوع موضوع مصوبه بیست و هفتمین جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر مورخ 1373

 

74 چهارم- تصویب نامه مورخ 10/2/1358 در مورد امحاء مواد افیونی و مخدر

 

75 پنجم- آیین نامه اجرایی موضوع تبصره 4 ماده واحده قانون اصلاح ماده 19 قانون مجازات مرتکبین قاچاق مصوب 1312 واصلاحیه های بعدی آن مصوب 9/11/1363

 

75 ششم- آیین نامه اجرایی تبصره 1 ماده واحده قانون اصلاح ماده 19 قانون مجازات مرتکبین قاچاق مصوب 1312 و اصلاحیه های بعدی آن مصوب 9 بهمن ماه 1363

 

75 هفتم- آیین نامه اجرایی قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 2/11/1367 نخست وزیری

 

 

 

76 بنددوم-بعد از تصویب قانون مبارزه باپولشویی

 

78 الف- قوانین

 

78 ب- ضمائم

 

78 گفتار سوم –راهکارهای مبارزه با پولشویی وشیوه های پیشگیری از جرم پولشویی

 

83 بند اول -راهکارهای مبارزه با پول‌شویی

 

83 الف- فاصله‌گرفتن ازاقتصاددولتی وایجادفضای­سالم­رقابتی­دراقتصاد، زمینه­رابرای­مبارزه با پول‌شویی فراهم می‌نماید

 

83 ب- با نام‌کردن حساب‌های بانکی بی‌نام در زمان افتتاح حساب‌ها و بستن این‌گونه حساب‌ها

 

83 د- پیش بینی ضمانت اجرایی کافی برای اجرای صحیح و کامل قانون

 

83 ه- متناسب کردن جرم با مجازات

 

84 و- پیش بینی مسؤلیت کیفری برای اشخاص حقوقی

 

84 ز- استفاده ازگزارشات­آماری دقیق، امکان برنامه‌ریزی مطمئن­برای­عملیات ضدپول‌شویی­وجود دارد

 

84 ح- اجرای عملیات بانکداری اسلامی در جریان مبارزه با پول‌شویی108

 

84 بند دوم- شیوه های پیشگیری از جرم پول شویی108

 

85 الف- تعدیل قاعده رازداری بانکی109

 

85 ب- تقویت اهرم های کنترلی و نظارتی109

 

85 ج- جلوگیری از وقوع جرایم منشأ و مقدم109

 

86 د- همکاری بین المللی برای مبارزه با پول شویی و استفاده از تجارب دیگر کشورها110

 

86 ه-لزوم ثبت معاملات و تعیین معیار برای ثبت شرکت ها110

 

86 نتیجه گیری

 

87 منابع و ماخذ

 

89 چکیده انگلیسی

 

93

 

چکیده

پولشویی یا تطهیر درآمد ناشی ازجرم یا پاک نمایی اموال ناشی از جرم اصطلاحاتی هستند که در جهت تبیین وبیان این فرایند بکار برده می شوند. استفاده از پولشویی به جای تطهیر درآمد ناشی از جرم مناسب تر است.درساده‏ترین عبارت،پولشویی،پردازش عواید حاصل از فعالیت‏های مجرمانه به منظور پنهان کردن یا تغییر ظاهر منشأ غیرقانونی آن است. پولشویی، دارای سابقه‏ای دیرینه است.

پولشویی از مراحل سه گانه تشکیل شده است وبه انواع سنتی ومدرن تقسیم می گرددومی توان گفت پولشویی سنتی و مدرن به رغم وجوه اشتراکی که با هم دارند، از جمله اهداف مشترک، استفاده از عاملین پوشش و استفاده از مؤسسات مالی و بانک هاتنها تفاوتشان در روش های ارتکاب این جرم است. کنوانسیون وین به طور کلی اولین اقدام جدی در جهت تدوین مقررات مبارزه با پولشویی از سوی کشورها وسازمان ملل متبلور شده است و در سال 1990لازم الاجراشد ودر ایران نیز در سال 1370شمسی مجلس شورای اسلامی ان را به تصویب رسانید .به دنبال گسترش اقدامات جهانی برای مبارزه با پولشویی ،در اواخر دهه هفتاد شمسی ،بانک های کشور با موج در خواست بانک های کار گزار بین المللی برای ارائه خط مشی و دستورالعمل مبارزه با پولشویی مواجه شدند.به همین دلیل اقدامات جدی تر از سوی مقامات ذیربط برای مبارزه با پولشویی در ایران صورت گرفت و در تاریخ 17/11/1386، قانون مبارزه با پولشویی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.باتوجه به قوانین ودستورالعملهای پولشویی که می توان آنها رابه روز دانست .امادرایران به دلیل عدم نظارت دقیق براجرای قوانین، اقتصادمریض وعدم وجودضمانت اجرای کافی درجهت اجرای قوانین در­­خصوص مبارزه باپولشویی چندان موفق نبوده است .

کلمات کلیدی :پول، پولشویی ، حقوق بین الملل، اسناد بین المللی

مقدمه

پولشویی، دارای سابقه‏ای دیرینه است.شاید بتوان ادعا کرد که فعالیتها و اقداماتی که برای تطهیر پول و اموال حاصل از جرم صورت می‏گیرد، تاریخی به قدمت ارتکاب جرم دارد.به عبارت دیگر از زمانی که بشر، ربودن مال غیر و سرقت را جرم دانسته و با مفاهیمی چون قاچاق کالا و موارد مخدر و اسلحه آشنا شده و مفهوم‏تروریسم را شناخته است و آن را جرم تلقی کرده، پدیده پولشویی نیز به وجود آمده است.

از دهه 1960، پولشویی ابعاد گسترده‏تری پیدا کرد و اقتصادهای ملی را تحت تأثیر قرار داد.در سالهای اخیر، با تبدیل پولهایی اروپایی به واحد پول مشترک «یورو» فعالیتهای پولشویی زیادی صورت گرفته است.در این سالها، تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا توافق کردند که واحد پول جدید داشته باشند.ارائه پولهای هنگفت برای تبدیل به«یورو»توسط برخی از افرد، که آن پولها را از راههای نامشروع به دست آورده بودند، منجر به کشف منشاء غیر قانونی آنها می‏شد.از این رو، افراد سعی کردند پول خود را تبدیل به کالا و خرید اموال گوناگون به ویژه اموال غیر منقول کنند.

وعملیات پول‏شویی در چند مرحله صورت می‏گیرد:

اولین مرحله،از فرایند جرم پولشویی، موقعیت‏یابی یا تزریق وجوه حاصل از فعالیتهای غیر قانونی به شبکه مالی رسمی ،با هدف تبدیل عواید از حالت نقدی به ابزارها و دارایی های مالی است

این مرحله را لایه سازی یا مرحله انشعابی یا تحرکی نیز نامیده می شود ودر این مرحله پول نامشروع در درون موسسه مالی که ابتدابه انجا سپرده شده است به چندین شاخه منشعب گردیده یا از درون چندین موسسه عبور داده شده یا به نحوی دستکاری می شود که تنها یک چهره حقیقی از مبدا وماخذایجاد پول بجای ماندآخرین مرحله پول‏شویی «ادغام و ترکیب» است. در این مرحله، وجوه غیرقانونی توسط برخی فعالیت‏های ساده و یا پیچیده، با بدنه اصلی اقتصاد کشور ادغام می‏شوند

از روشهای پولشویی می توان سنتی والکترونیکی را نام بردکه روشهای کنونی این جرم می باشد در مرحله اول پولشویی به روش سنتی که مرحله جایگزینی نام دارد، اولین قدم، انتقال فیزیکی پول نقد است. عمده ترین روش هایی که در این مرحله مورد استفاده قرار می گیردعبارت است از: سپرده گذاری درآمدهای ناشی از جرم و فعالیت های مجرمانه در بانک های داخلی یا سایر مؤسسه های مالی، سپرده گذاری در بانک های خارجی، خرید کالاهای با ارزش و یا به کار انداختن درآمدهای مجرمانه در رستوران ها، هتل ها و قمارخانه ها و کسب پول های تحصیل شده از این طریق.اما در پولشویی الکترونیکی، جهت انجام مرحله جایگزینی، پولشو می تواند به راحتی و با استفاده از پول های الکترونیکی و توسط کارت های هوشمند، درآمدهای مجرمانه اش را با قابلیت بی نامی یا ناشناختگی که به صورت پول الکترونیکی درآمده، رد و بدل کند.

این پول ها می تواند در خرید پول های خارجی یا کالاهای با ارزش مورد استفاده قرار گیرد تا اینکه دوباره فروخته شود و به این ترتیب از پول الکترونیکی جهت جایگزین شدن پول کثیف استفاده می شود. با این امکانات، دیگر پولشو نیاز به قاچاق پول یا هرگونه تراکنش چهره به چهره نخواهد داشت؛زیرا به راحتی می تواند درآمدهای مجرمانه اش را به شکل پول الکترونیکی درآورده و از مرز منتقل سازد یا با آن ها کالاهای لوکس و ارزهای خارجی خریداری کند. بدین ترتیب مهم ترین امتیاز این روش در پولشویی الکترونیکی نسبت به روش های سنتی، حذف تراکنش های چهره به چهره و اختفای هویت است در این مرحله مجرم سعی می کند تا پول را از منشأ اصلی اش جدا کند. او می تواند به سادگی این کار را به وسیله انتقال پول از طریق شماره حساب در بانک های مختلف به منظور خرید ظاهری کالاها جهت فروش مجدد یا از طریق شرکت های برون مرزی[1] که در نظام های حقوقی مختلف قرار دارند، انجام دهد. در صورتی که به افراد اجازه داده شود به صورت اینترنتی افتتاح حساب کنند، بدون نیاز به ارائه مدارک و اسناد هویتی واقعی آنان، این مرحله می تواند ساده تر انجام گیرد.

کاملاً واضح است که ریسک این سازوکارهادر روش سنتی­­­­­­بسیار­بالا­ است. اما در پولشویی به روش الکترونیکی یک راه ساده این است که پولشو با ایجاد یک شرکت پوششی که قرار است ظاهراً خدماتی را ارائه کند، مانند فراهم کنندگان خدمات اینترنتی، یک حساب بانکی افتتاح می کند. پولشو حتی ملزم نیست تا خدماتی را هم ارائه دهد. در مقابل، او از این شرکت به عنوان یک پوشش استفاده می کند تا این طور وانمود شود که خدماتی که فراهم می گردد در عوض پرداخت وجوهی است که این وجوه ( در حقیقت) منشأ مجرمانه داشته و از مرحله دوم ( مرحله طبقه بندی و لایه لایه کردن) نیز گذشته است.