فصل اول

كلیات

بیان مسئله :

هوش هیجانی، شكلی از هوش اجتماعی در حیطه‌های خاص نظیر عملكرد شغلی ایت و توانایی كنترل احساسات و هیجانات خود و دگیران، تمایز میان آنها و استفاده از این اطلاعات برای هدایت تفكر و عمل فرد را در بر  می‌گیرد معلولیت بینایی می‌تواند عامل مؤثری در هوش هیجانی باشد، به طوری كه دانش آموزان نابینا، دارای هوش هیجانی پایین تری نسبت به همسالان عادی خود هستند. قابل توجه است كه معلولیت بینایی، برخی از مؤلفه‌های هوش هیجانی را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد، به طوری كه دانش آموزان نابینا در مؤلفه‌های خودآگاهی هیجانی ابراز وجود، خود شكوفایی، استقلال، روابط بین فردی، حل مسأله، انعطاف‌پذیری، تحمل استرس، كنترل تكانه و شادكامی نمرات پایین تری نسبت به دانش آموزان عادی كسب كردند.

دراین تحقیق نشان خواهیم داد كه معلولیت بینایی به طور یكسان دختران و پسران را تحت تأثیر قرار نمی دهد و برخلاف عدم تفاوت در دانش آموزان عادی، هوش هیجانی دختران نابینا، كمتر از پسران است همچنین دانش آموزان عادی نسبت به دانش آموزان نابینا از میزان جرأت ورزی بالاتری برخوردار بودند.

اهمیت و ضرورت تحقیق:

با توجه به اهمیت هوش هیجانی در سازگاری فردی و اجتماعی، به نظر می‌رسد افرادی كه دچار نارسایی بینایی می‌باشند، ‌مشكلاتی در ارتباط با سازگاری فردی و اجتماعی داشته باشند. چنین مشكلاتی ممكن است بر هوش هیجانی و مؤلفه‌های آن در افراد نابینا مؤثر باشند و موجب تفاوت هوش هیجانی در افراد نابینا و بینا گردند. به طور كلی مسأله ای اساسی پژوهش حاضر این است كه آیا افراد نابینا و عادی از نظر هوش هیجانی و جرأت ورزی متفاوت هستند ؟ و آیا بین هوش هیجانی و جرأت ورزی رابطه وجود دارد ؟

اهداف نظری و عملی تحقیق:

مفهوم هوش هیجانی، توانمندی تاكتیكی  در عملكرد فردی است ( بار – ان، 2000 ). هوش هیجانی تأثیر بسیار زیادی بر شادی و رضایت افراد دارد.

كسانی كه هوش هیجانی خود را به كار می‌گیرند و با محیط اطراف خود سازگاری بیشتری دارند، اعتماد به نفس بالایی نشان می‌دهند و از توانایی خود آگاهند. رابطه مستقیم بین هوش هیجانی و زندگی خوب و سالم نشان می‌دهد كه توجه به هیجان ها، آگاه بودن و آگاه ماندن از آنها و استفاده از انها در راهنمایی كردن رفتار، اهمیت زیادی دارد ( برادبری[3]، گریوز[4] 2005 ).

كسانی كه قادر نیستند از مهارت‌های هوش هیجانی خود استفاده كنند، به احتمال زیاد، برای مدیریت روحیه و خلق خود از روش‌های دیگری كه كمتر اثر بخشی دارند، بهره می‌گیرند. احتمال دارد كه آنها دو برابر بیشتر از دیگران مضطرب، افسرده یا معتاد شوند و حتی افكار خودكشی به سرشان بزند ( برادبری، گریوز 2005، ترجمه گنجی 1384 ).

چنین مشكلاتی ممكن است بر هوش هیجانی و مولفه‌های آن در افراد نابینا موثر باشند و موجب تفاوت هوش هیجانی در افراد نابینا و بینا گردد.

اهداف تحقیق :

هدف كلی :

مقایسه هوش هیجانی و جرأت ورزی در دانش آموزان دختر و پسر نابینا و عادی

اهداف فرعی :

• بین افراد نابینا و عادی از نظر هوش هیجانی و جرأت ورز ی در مدرسه تفاوت وجود دارد.
• بین افراد نابینا و عادی از نظر هوش هیجانی و جرأت ورز ی و عامل جنسیت تفاوت وجود دارد.
• بین افراد نابینا و عادی از نظر هوش هیجانی و جرأت ورز ی عامل معلولیت بینایی تفاوت وجود دارد.
• بین افراد نابینا و عادی از نظر هوش هیجانی و جرأت ورز ی تعامل جنسیت و معلولیت تفاوت وجود دارد.

فرضیه و سئوالات تحقیق :

• بین افراد نابینا وعادی از نظر هوش هیجانی و جرأت ورزی ارتباط وجود دارد .
• بین افراد نابینا وعادی از لحاظ عامل جنسیت ارتباط وجود دارد .
• بین افراد نابینا عادی از نظر عامل معلولیت بینایی ارتباط وجود دارد .
• بین افراد نابینا وعادی از نظر تعامل جنسیت و معلولیت ارتباط وجود دارد .
• بین مشاركت در فعالیتهای فرهنگی بین دانش آموزان نابینا وعادی ارتباط وجود دارد.

متغیرها :

متغیرها شامل :

1ـ هوش هیجانی           2ـ جرأت ورزی

3ـ دانش آموزان دختر     4ـ دانش آموزان پسر

5ـ دانش آموزان نابینا       6ـ دانش آموزان عادی

متغیر مستقل :  دانش آموزان نابینا و عادی

متغیر وابسته : هوش هیجانی و جرأت ورزی

متغیر تعدیل كننده : شرایط خانوادگی ـ جنسیت ـ عامل معلولیت بینایی ـ موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی دانش آموز ـ موقعیت شغلی و اقتصادی جامعه

تعاریف نظری و عملیاتی تحقیق

هوش هیجانی : هوش هیجانی عبارتند از تنظیم عواطف به گونه ای که رفتارمان را به سمت ارتباط موثر با دیگران و سازگاری با محیط و دستیابی به اهداف هدایت کند.

جرأت ورزی : یعنی توانایی در بیان افكار، احساسات و عقاید خود به شكل مستقیم، صادقانه و متناسب به نحوی كه به حقوق خود و دیگران صدمه ای نرسانیم.

نابینا : فردی نابینای قانونی نامیده می‌شود که میدان دید وی نتواند فاصله زاویه ای بیشتر از 20 درجه را فراگیرد،این تعریف،که بیشتر با واحد اندازه گیری همراه است،در تشخیص پزشکی مطرح است.

از نظرآموزشی، افراد نابینا به کسانی اطلاق می‌شود که نقص بینایشان به اندازه ای شدید است که مجبورند خواندن را بوسیله بریل یا با استفاده از روش شنیداری یاد بگیرند

ملاحظات اخلاقی و  محدودیتها :

• دانش آموزان علاقه ندارند اسم شان یا فامیل شان درج شود یا مورد توجه عده ای قرار گیرند.
• خانواده‌های نابینایان دوست ندارند در همكاری‌هایی كه مسئولین می‌كنند در مقابل دیگران شناخته شده باشند.
• همكاری نكردن مسئولین و یا موسسات و مدارس