چکیده…………………………………………………………………………………………………………… فهرست مطالب ………………………………………………………………………………. أ فهرست پیوست……………………………………………………………………………………. ک فهرست جدول ها……………………………………………………………………………………… ل فهرست نمودار………………………………………………………………………………………….. ن فصل اول: طرح پژوهش 1-1 – مقدمه………………………………………………………………………………………………. 2 1-2 – بیان مساله……………………………………………………………………………………….. 8 1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش……………………………………………………………………………….. 16 1-4 – اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………….. 19 1-4- 1-اهداف كلی پژوهش…………………………………………………………………………………. 19 1-4- 2- اهداف ویژه پژوهش………………………………………………………………………………… 19 1-5- فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………… 21 1-5-1- فرضیه های كلی پژوهش…………………………………………………………………………. 21 1-5-2- فرضیه های ویژه پژوهش…………………………………………………………………………….. 21 1-6- تعاریف مفهومی متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………….. 23 1-7 -تعاریف عملیاتی متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………. 26 فصل دوم مبانی نظری و پیشینه پژوهش 2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………. 30 2-2- مبانی نظری……………………………………………………………………………………………………… 32 2-3- فلسفه‌اموزش علوم تجربی از دیدگاه برنامه قصد شده…………………………………………. 35 2-4 –منابع برنامه‌اموزش علوم در کشور ایران…………………………………………………………….. 37 2-5- اهداف كلی در برنامه قصد شده…………………………………………………………………………. 38 2-5-1- دانسته های ضروری در برنامه قصد شده…………………………………………………….. 38 2-5-2- مهارتهای ضروری……………………………………………………………………………………. 39 2-5-2-1- مشاهده……………………………………………………………………………………………. 39 2-5-2-2-جمع آوری اطلاعات……………………………………………………………………………. 40 2-5-2-3-برقراری ارتباط……………………………………………………………………………………. 41 2-5-2-4-اندازه گیری………………………………………………………………………………………. 42 2-5-2-5-كاربرد ابزار………………………………………………………………………………………….. 43 2-5-2-6-پیش بینی و فرضیه سازی……………………………………………………………………… 44 2-5-2-7- مفهوم تفسیر یافته ها و نتیجه گیری ………………………………………………………. 45 2-5-2-8- طراحی تحقیق……………………………………………………………………………………… 46 2-5-2-9 مهارت های ذهنی برنامه قصد شده …………………………………………………………. 47 2-5-3- هدف های دانشی برنامه قصد شده……………………………………………………………… 47 2-5-4- نگرش های ضروری………………………………………………………………………………… 48 2-5-4-1- هدف های نگرشی در برنامه قصد شده…………………………………………………… 49 2-6- اهداف كلی و اهداف جزیی به تفكیك دروس…………………………………………………….. 50 2-6-1- چك لیست جمع بندی اهداف كلی و اهداف جزیی برنامه قصد شده ……………. 62 2-7 – ارزشیابی از دیدگاه برنامه قصد شده………………………………………………………………….. 63 2-8 – فعالیتهای یاددهی -یادگیری از دیدگاه برنامه قصد شده……………………………………….. 67 2-9- معلم از دیدگاه برنامه قصد شده…………………………………………………………………………. 70 2-10-مبانی نظری مرتبط با برنامه درسی اجرا شده ……………………………………………………… 72 2-11- از تمرکز تا عدم تمرکز در اجرای برنامه درسی…………………………………………………. 80 2-12-هدف های‌اموزشی در برنامه درسی اجرایی……………………………………………………….. 83 2-12-1-ریشه های تعیین هدف های‌اموزشی…………………………………………………………. 83 2-12-2- شناخت و تدوین هدف های‌اموزشی……………………………………………………….. 83 2-12-3- طبقه بندی و تحلیل هدف های‌اموزشی در حیطه های یادگیری………………….. 86 2-12-3-1-سطوح یادگیری در حیطه شناختی………………………………………………………… 87 2-12-3-2-سطوح یادگیری در حیطه عاطفی………………………………………………………….. 87 2-12-3-3-سطوح یادگیری در حیطه روان حرکتی…………………………………………………. 88 2-13- محتوای‌اموزشی در برنامه درسی اجرایی………………………………………………………….. 90 2 -14- روشهای یاددهی- یادگیری در برنامه درسی اجرایی……………………………………………. 91 2-15- ارزشیابی در برنامه درسی اجراشده………………………………………………………………….. 93 2-15-1-ارزشیابی برنامه درسی تابع چه عواملی است؟…………………………………………….. 99 2-15-2- جنبه های اساسی در ارزشیابی برنامه درسی اجراشده………………………………….. 100 2-15-3- مشارکت افراد در ارزشیابی از برنامه درسی……………………………………………….. 101 2-15-4-انواع الگوهای ارزشیابی…………………………………………………………………………… 102 2-16- پ‍ژوهش های مرتبط با متغیرها و عناصر برنامه درسی………………………………………….. 103 2-16-1- پ‍ژوهش های مرتبط فعالیتهای یاددهی یادگیری………………………………………….. 105 2-17- آزمون تیمز ملاك بین المللی در ارزیابی برنامه درسی………………………………………… 126 2-18-پژوهش های مرتبط با اهداف برنامه قصد شده علوم تجربی………………………………. 136 2-19-پژوهش های مرتبط با روشهای یاددهی- یادگیری برنامه‌درسی…………………………… 142 2-20- پژوهش های مرتبط با ارزشیابی اجرای برنامه‌درسی ………………………………………. 152 2-21- جمع بندی…………………………………………………………………………………………. 155 فصل سوم – روش اجرا پژوهش 3- 1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 157 3-2- روش اجرای پژوهش………………………………………………………………………………………. 157 3-3- جامعه‌اماری………………………………………………………………………………………………….. 158 3-3-1-جامعه‌اماری برنامه قصد شده………………………………………………………………. 159 3-3-2-جامعه‌اماری برنامه اجرا شده……………………………………………………………………… 159 3-3- 3-جامعه‌اماری برنامه‌آموخته شده………………………………………………………………… 160 3-4-نمونه وروش نمونه گیری………………………………………………………………………………… 161 3-5-ابزار گرد آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………… 163 3-5-1 برنامه قصد شده…………………………………………………………………………………. 163 3-5-2 برنامه اجرا شده…………………………………………………………………………….. 163 3-5-3 برنامه‌آموخته شده…………………………………………………………………………………….. 164 3-6-روایی و پایایی ابزار های مقیاس ………………………………………………………………………… 165 3-6-1-روایی مقیاس دانش‌اموز……………………………………………………………………………. 165 3-6-2-پایایی مقیاس دانش‌اموز…………………………………………………………………………. 166 3-6-1-روایی مقیاس دبیر و مدیر………………………………………………………………….. 166 3-6-2-پایایی مقیاس دبیر و مدیر…………………………………………………………………. 166 3-7- روش گردآوری داده ها ……………………………………………………………………………………. 167 3-8- روش‌اماری و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………. 168 فصل چهارم : یافته های پژوهش 4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 170 4-2- تجزیه و تحلیل داد ه ها بر اساس فرضیه های پژوهش………………………………………….. 171 4-2-1- تجزیه و تحلیل داد ه ها بر اساس فرضیه های كلی پژوهش…………………………… 171 4-2-2- تجزیه و تحلیل داد ه ها بر اساس فرضیه های ویژه پژوهش…………………………… 178 فصل پنجم بحث و نتیجه گیری 5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………… 202 5-2- خلاصه پژوهش ……………………………………………………………………………………. 203 5-3- بحث و نتیجه گیری فرضیه های پژوهش…………………………………………………….. 205 5-4-پیشنهادها…………………………………………………………………………. 223 5-4-1- پیشنهادهایی کاربردی مبتنی بر یافته های پژوهش………………………………… 223 5-4-2-پیشنهادهایی پژوهشی مبتنی بر یافته های پژوهش………………………………… 226 5-5- محدودیت های پژوهش………………………………………………………………….. 227 5-5-1- محدودیت های در اختیار…………………………………………………………… 227 5-5-2- محدودیت های خارج از اختیار…………………………………………………….. 228 5-6-فهرست منابع………………………………………………………………………………………. 229 5-6-1 – منابع فارسی…………………………………………………………………………… 229 5-6-2- منابع خارجی………………………………………………………………………. 239 فهرست پیوست………………………………………………………………………………………………………………… 240 پیوست الف- مقیاس مدیر……………………………. …………………………………………………………………. 244 پیوست ب- مقیاس دانش‌اموز……………………………………………………………………………………………… 249 پیوست پ مقیاس دبیر………………………………………………………………………………………………………….. 255 پیوست ت- جدول میانگین برنامه درسی اجرا شده ……………………………………………………………… 256 پیوست ث- جدول میانگین برنامه‌آموخته شده……………………………………………………………………….. 257 پیوست ج-جدول محاسبه ضریب همبستگی بین اجرا شده و‌آموخته شده………………………………….. 258 پیوست چ-اطلاعات‌اماری متغیر دبیر…………………………………………………………………………………….. 259 پیوست ح-اطلاعات‌اماری متغیر دانش‌اموز…………………………………………………………………………… 260 پیوست خ-اطلاعات‌اماری متغیر محتوا………………………………………………………………………………….. 262 پیوست د-اطلاعات‌اماری متغیر فرآیند یاددهی- یادگیری ……………………………………………………….. 263 پیوست ذ-اطلاعات‌اماری متغیر زمان…………………………………………………………………………………….. 264 پیوست ر- اطلاعات‌اماری متغیر فضا و تجهیزات …………………………………………………………………. 266 پیوست ز- اطلاعات‌اماری متغیر ارزشیابی……………………………………………………………………………… 267 پیوست ژ – سوالات آزمون علمی مرحله اول………………………………………………………………………….. 269 پیوست س – سوالات آزمون علمی مرحله دوم……………………………………………………………………….. 272 پیوست ش – فایل های‌اماری………………………………………………………………………………………………. صفحه فهرست جد ول ها…………………………………………………………………………………………….. 50 جدول 2-1 -اهداف جزئی فصل اول……………………………………………………………………………….. 51 جدول 2-2- اهداف جزئی فصل دوم………………………………………………………………………………. 52 جدول 2-3-اهداف جزئی فصل سوم……………………………………………………………………………….. 53 جدول 2-4- اهداف جزئی فصل چهارم………………………………………………………………………….. 54 جدول 2-5 – اهداف جزئی فصل پنجم……………………………………………………………………………. 55 جدول 2-6 – اهداف جزئی فصل ششم………………………………………………………………………….. 56 جدول 2-7- اهداف جزئی فصل هفتم……………………………………………………………………………. 57 جدول 2-8- اهداف جزئی فصل هشتم…………………………………………………………………………… 58 جدول 2-9- اهداف جزئی فصل نهم………………………………………………………………………………. 59 جدول 2-10- اهداف جزئی فصل دهم…………………………………………………………………………… 60 جدول 2-11- ا هداف جزئی فصل یازدهم…………………………………………………………………….. 61 جدول 2-12- ا هداف جزئی فصل دوازدهم……………………………………………………………………. 62 جدول 2-13 – چک لیست جمع بندی اهداف ترسیم شده در برنامه قصد شده……………………. 66 جدول 2-14 -ارزش یابی پیشرفت تحصیلی دانش‌اموزان………………………………………………….. 117 جدول2 -15- فراوانی مطلق و نسبی پاسخ‌های داده شده……………………………………………………. 125 جدول 2-16 – ویژگی انواع روش‌های یاددهی –یادگیری عملی آزمایشگاهی……………………….. 143 جدول2-17- مولفه‌های انتخاب و تربیت معلم در كشورهای مورد مطالعه…………………………….. 160 جدول3-1-‌امار دبیران علوم تجربی ناحیه 2 شیراز……………………………………………………………. 160 جدول 3-2- نسبت نمونه به جامعه دبیران و مدیران…………………………………………………………… 161 جدول 3-3 -آمار مدارس راهنمایی ناحیه 2 شیراز……………………………………………………………… 162 جدول 3-4 -نسبت نمونه به جامعه مدارس راهنمایی ناحیه 2 شیراز…………………………………… 171 جدول4- 1- نتایج محاسبات‌اماری برنامه درسی قصد شده و اجرا شده علوم تجربی 173 جدول 4-2 -نتایج محاسبات‌اماری برنامه درسی قصد شده و‌آموخته شده………………………….. 175 جدول4-3- آزمون (t مستقل) مقایسه دو میانگین بین برنامه درسی‌آموخته شده و اجرا شده… 176 جدول4-4- ضریب همبستگی پیرسون بین برنامه درسی‌آموخته شده و اجرا شده………………… 178 جدول 4-5- نتایج محاسبات‌اماری متغیر اهداف………………………………………………………………. 179 جدول 4-6 – نتایج محاسبات‌اماری متغیر دبیر…………………………………………………………………. 181 جدول 4-7- نتایج محاسبات‌اماری متغیر دانش‌اموز…………………………………………………………. 183 جدول 4-8 – نتایج محاسبات‌اماری متغیر محتوا………………………………………………………………. 185 جدول 4-9- نتایج محاسبات‌اماری متغیر فرآیند یاددهی- یادگیری……………………………………… 187 جدول 4-10- نتایج محاسبات‌اماری متغیر زمان……………………………………………………………….. 189 جدول 4-11- نتایج محاسبات‌اماری متغیر فضا و تجهیزات ……………………………………………… 191 جدول 4-12 – نتایج محاسبات‌اماری متغیر ارزشیابی………………………………………………………… 193 جدول 4-13- نتایج محاسبات‌اماری مقایسه متغیر اهداف در برنامه قصد شده و‌آموخته شده…. 195 جدول 4-14-نتایج محاسبات‌اماری مقایسه متغیر محتوا در برنامه قصد شده و‌آموخته شده ….. 197 جدول 4-15- نتایج محاسبات‌اماری مقایسه متغیر اهداف در برنامه اجرا شده و‌آموخته شده 199 جدول 4-16- نتایج محاسبات‌اماری مقایسه متغیر اهداف در برنامه اجرا شده و‌آموخته شده فهرست نمودارها …………………………………………………………….. 4-1 – نمودار مقایسه برنامه اجرا شده و قصد شده………………………………………………………….. 172 4-2- نمودار مقایسه دو برنامه قصد شده و آموخته شده…………………………………………………… 174 4-3- نمودار ضریب همبستگی پیرسون بین دو برنامه قصد شده و اجرا شده………………….. 176 4-4- نمودار مقایسه سه برنامه قصد شده، اجرا شده و‌آموخته شده…………………………………. 177 4-5- نمودار مقایسه متغیر اهداف در برنامه قصد شده و اجرا شده………………………………… 178 4-6- ویژگی مقایسه معلم در برنامه اجرا شده…………………………………………………………….. 180 4-7- نمودار مقایسه ویژگی متغیر دانش‌اموز در برنامه اجرا شده……………………………………. 182 4-8- نمودار ویژگی متغیر محتوا در برنامه اجرا شده…………………………………………………….. 184 4-9- نمودار متغیر روشهای یاددهی -یادگیری در برنامه اجرا شده…………………………………. 186 4-10- نمودار ویژگی متغیر زمان در برنامه اجرا شده…………………………………………………….. 188 4-11- نمودار متغیر امکانات و تجهیزات در برنامه اجرا شده…………………………………………… 190 4-12- نمودار ویژگی متغیر ارزشیابی در برنامه اجرا شده……………………………………………….. 192 4-13- نمودار میزان انطباق اهداف قصد شده و ‌آموخته شده…………………………………………… 194 4-14- نمودار میزان انطباق محتوا قصد شده و‌ آموخته شده………………………………………….. 196 4-15- نمودار درصد اهداف نگرشی – مهارتی و دانشی در برنامه اجراشده و‌آموخته شده 198 4-16- نمودار میزان انطباق محتوا اجرا شده و‌ آموخته شده…………………………………………… 200 چکیده هدف این پژوهش ارزیابی میزان هم خوانی برنامه درسی قصد شده، اجرا شده وآموخته شده علوم تجربی سال سوم راهنمایی ناحیه2 شیراز 88- 1387بوده است..پژوهش حاضر از نوع تحقیق پیماشی می باشد که به بررسی عناصر هشت گانه شامل: اهداف، معلم، دانش‌اموز، محتوا، روش تدریس، زمان، فضا و تجهیزات و ارزشیابی می پردازد. به منظور اجرای پژوهش که مبتنی برنگرش سنجی مدیران، دبیران و دانش‌اموزان در مورد برنامه های درسی سه گانه بود. یک مقیاس محقق ساخته با سه فرم برحسب گروهها طراحی و استفاده گردید. روایی و پایایی هر سه فرم مقیاس با روش روایی صوری، آلفای کرونباخ و باز آزمایی مورد تایید قرار گرفت. به منظور گردآوری داده ها با روش نمونه گیری خوشه ایی، طبقه ایی و تصادفی نمونه ایی به حجم 744 نفر شامل 11مدیر، 23دبیر، 710 دانش‌اموز ازجامعه4460 نفری صورت گرفت. دادهای گردآوری شده از پاسخگویان با روش‌اماری t تک نمونه ایی با مرجع 5 درجه ایی، مورد تجزیه وتحلیل‌اماری قرارگرفت. برنامه‌آموخته شده، منتج از دو برنامه دیگر، به وسیله آزمون تشریحی20 سوالی، با توجه به حیطه های برنامه قصدشده، اندازه گیری گردید. میانگین 89/2وتی محاسبه شده برابر76/4 گردید بدین ترتیب عدم انطباق بین برنامه درسی قصد شده و‌آموخته شده مشخص شد. میزان انطباق بین برنامه درسی اجرا شده و‌آموخته شده با ضریب همبستگی پیرسون، 96/0 محاسبه شد.که این مقدارنشانگرهم جهت بودن و همبستگی دو برنامه می باشد. نتیجه نهایی آن که: برنامه اجرا شده و‌آموخته شده سال سوم راهنمایی ناحیه 2 شیراز هم جهت می باشند، این دو برنامه انطباق لازم را با برنامه قصد شده علوم تجربی ندارد. پایان نامه 1-1-مقدمه جهان پیچیده امروز، آموزش و پرورشی را طلب میکند که بتواند متناسب و منعطف با این پیچیدگیها، پاسخگوی نیازهای جامعه باشد. برای پاسخگویی به این مهم نیازمند ابزاری هستیم که بتواند به راحتی در میان این پیچیدگیها حرکت کرده و مسیررا تسهیل نماید،آموزش بهترین ابزار برا ی این کار است، از آنجائیکه آموزش از طریق برنامه درسی معنا و مفهوم می یابد، با بررسی و بازنگری مداوم، تلاش می شود برنامه درسی با غنای کامل وعلمی خود بتواند به تمام نیازهای کنونی ودگرگونی های پر شتاب آینده پاسخ دهد(زمانی مقدم، 1388). قدمت برنامه های درسی به صورت رسمی وغیررسمی با قدمت انسان برابروپایه های نوین آن به سال 1918وفرانکلین بوبیت می رسد. تلاش مستمرصاحبنظران موجب ارائه بیانیه های تقربیا منسجم برنامه درسی شد.تلاش بدون وقفه آنان درجهت افزایش شناخت ورسیدن به بلوغ فکری بااستفاده ازنگرش وسیع وخلق تئوریهای مختلف با زبان تکنیکی وحرفه ای جدیدوخاصی که طراحی هاوبرنامه ریزی هارا به نظم نوین کشانید. زمانی مقدم (1388) این حرکت را موجب خروج دیوار حوزه برنامه درسی از مرز دیوارهای کلاس و مدرسه و اتصال آن به دیوارهای فرهنگ جامعه می داند و اذعان میدارد: تئوریسین های برنامه درسی با تلاشهای تحقیقاتی خود، تحلیل نموده اند که مدارس جزایر فرهنگی نیستند و برنامه درسی تنها کتب درسی نیست، بلکه عناصر دیگری همچون نظام تربیت معلم، ارزشیابی، روش ها و دستورالعمل ها را نیز در برمیگیرد. نوجوان و جوان از آنچه در کلاس میشنود یا می بیند دست به تعبیر و تفسیر زده و ابتدا یک مقاومت ذهنی نموده و دست به تعبیر و تفسیر مجدد پدیده ها زده وسرانجام با خود انتخابی فرهنگ خاص خود را خلق می نماید. تافلر(به نقل از قورچیان،1383) در کتاب سیمای پیچیده روند تحولات برنامه های درسی (1990) و کتاب طراحی و مهندسی برنامه درسی درهزاره سوم حرکت سه موج را معین وزمینه های موج چهارم را تبیین نموده است و موج دوم را به عنوان اثرگذار درآموزش و پرورش نام می برد. این موج درس وقت شناسی، درس اطاعت و درس کار تکراری (تکالیف شب) را وارد دنیای مدارس نمود. درهمین عصر بود که تصور میشد آموزش و پرورش به وسیله معلم در مدرسه تولید و به مصرف دانش آموز می رسد. بدین طریق یک نوع تعلیم تربیت بانکی و قلکی وارد دنیای مدارس شد. معلم پر کننده بانک و شاگرد پرشونده، وبانک و قلک تصور می گردید. موج سوم حاکمیت فرهنگ کامپیوتر، الکترونیک، صنایع فضایی ودهکده های دریایی و کنترل ازرا دور و بازشدن درهای تولید انبوه به بازارجهانی ازمختصات آن است. درآستانه موج چهارم، مسئله جابه جایی قدرت مطرح گردیده و دانش به عنوان ابزار قدرت و تکنولوژی به عنوان فرزند دانش تلقی وره گشا گردیده است. برنامه درسی شامل فرصت های یادگیری و کلیه تجاربی است که با نظارت و مسؤولیت نظام آموزشی و به منظور ایجاد تغییر مطلوب در دانش ها و مهارت ها و نگرش های فراگیران طراحی و اجرا می شود و عملکرد و بازده آن مورد ارزشیابی قرار می گیرد(احمدی،1385). با توجه به شرح تغییرات دنیای امروز مهر محمدی(1383) معتقد است: طراحی های متنوع برنامه درسی وبرنامه ریزی آن ها موجب همه سو نگری درتنظیم، اجرا و ارزشیابی برنامه های درسی می گردد. این برنامه های خاص را می توان به صورت زیر نیز طبقه بندی کرد: برنامه درسی آرمانی برنامه درسی رسمی برنامه درسی مستتر برنامه درسی عقیم یا پوچ برنامه درسی در عمل برنامه درسی ملموس و عینی، تجربه شده برنامه درسی آموخته شده برنامه درسی انتخاب شده یا تدریس شده، برنامه درسی آزمون شده با تلفیق وترکیب دیدگاههای متفاوت می توان قلمرو برنامه های درسی را وسعت بخشید به شکلی که منطبق با نیازهای جامعه تمام جنبه های فوق را دربر گیرد. “فرآیندبرنامه ریزی درسی که منجربه تولیدیک برنامه درسی می شود،شامل سه مرحله اساسی، الگوپردازی برنامه درسی،اجرای برنامه درسی وارزشیابی برنامه درسی است. در فرآیندطراحی وتولید واجرای برنامه درسی معمولاً ازسه نوع برنامه درسی قصدشده، اجرا شدهوکسب شده3 سخن به میان می آید. برنامه درسی قصد شده به آرمان ها، هدف ها، محتوا، روش های یاددهی- یادگیری و مسائل پیش بینی شده در برنامه درسی توجه دارد که در یک نظام آموزشی از جانب برنامه ریزان درسی پیشنهاد و تجویز می شود”(احمدی،1385 ص29). آقازاده(1379)بیان می دارد: امروزه دست‌یابی به یك نظام آموزشی برتر، كارآمد و پیشرفته، یكی از مهمترین هدف‌های عمومی دنبال شده در جهان است و هر كشوری با توجه به میزان اهمیت آموزش و پرورش در سطح جامعه و درنزد مسئولان و سیاست‌گذاران، جهت تحقق این امر برنامه‌ریزی و سرمایه گذاری می‌كند. تقریباً دركلیه جوامع، مسائل وهدف‌های آموزشی به همدیگر شباهت دارند،ولی روش‌ها وبرنامه‌ریزی‌های مورد استفاده در امرآموزش علوم وحل مشكلات مرتبط، با سنت هاو فرهنگ هریك از جوامع ارتباط مستقیم می یابد. اعتقاد استرانگ اتل به نقل از بدریان (1385) بر این است که: درچند دهه اخیر، نگرش جهانیان درمورد فرآیندهای یاددهی- یادگیری به طوركامل تغییر كرده‌است. درسالهای نه چندان دور، بسیاری اعتقاد داشتند كه ذهن دانش‌آموزان همانند ظرفهای خالی است كه در انتظار پر شدن با دانش و معلومات است. اما پدیده‌های بزرگی همچون انفجار اطلاعات وگسترش روزافزون فناوری و نفوذ آن در تمامی ابعاد زندگی انسانی، پیشرفت‌های اخیرصورت گرفته درعلوم تربیتی و روشها و برنامه های درسی وآموزشی علوم تجربی، با تغییراین نگرش نشان داده‌است كه با توجه به ضرورت زمان، باید تمامی دانش‌آموزان برای زندگی در جامعه ی پیچیده و پیشرفته امروزی كه ارتباط تنگاتنگی با مسائل علمی و فناوری دارد، آماده شوند. اخیراً، هیچ یک از موضوع‌های درسی در سطح جهانی، به اندازه دروس علوم تجربی دچار تغییر و تحول نشده است. گرچه محتوای درسی علوم تجربی به خودی خود به دلیل پیشرفت فزاینده علم و دانش بشری، روز به روز جدیدتر و غنی‌تر می‌شود، ولی این تغییر تنها از جنبه محتوایی، آموزش علوم را در برنمی‌گیرد. ویژگیهای عصرکنونی ایجاب می‌كندتابرنامه‌های آموزشی علوم تجربی به نحوی ساماندهی گردد که با بهره‌گیری از آنها، همة تواناییهای شناختی و شخصیتی دانش‌آموزان رشد کرده و فراگیران با برخورداری ازمزایای علوم و فناوری، توانمندیهای لازم برای رویارویی باتحولات جدید را کسب نمایند. هارلن به نقل ازبدریان(1385) در برنامه‌های درسی جدید علوم تجربی و روشهای آموزش آن، تأکید اساسی بر روشهایی است که نقش اصلی در فرآیند یادگیری به عهده دانش‌آموز است. بنابراین، سایرعوامل مانند محتوای آموزشی، تجهیزات وابزارهای آموزشی واقدامات معلم همگی درارتباط با دانش‌آموز معنی و مفهوم پیدا می‌کنند. معلم در این روشها نقش جهت دهنده و سازمان دهنده را دارد و می‌کوشد تا فعالیتهای دانش‌آموزان را متناسب با هدفهای درس در مسیرصحیح پیش ببرد. علوم تجربی یکی از دانشها و معرفتهای بشری است که یافته های آن از راه مشاهده تجربی به دست می آید و ملاک یا معیار آن، انطباق داشتن با مشاهدات تجربی است. هدف از آموزش علوم تجربی، آموزش پدیده هایی است که درزندگی روزانه مشاهده می شود. در همه نظامهای آموزشی جهان، آموزش و یادگیری علوم تجربی از جایگاه ویژه ای برخورداربوده و تلاش می شود تا همه دانش آموزان، ضمن آشنایی با اصول و مفاهیم علوم تجربی و کسب سواد علمی لازم، آگاهیهای لازم برای رشد به سوی یک شهروند مطلوب را کسب کنند. آنان با کسب آگاهی و مهارت لازم در زمینه های مختلف علوم، قادر خواهند بود تا در زندگی خود تصمیمات آگاهانه و منطقی بگیرند. امروزه آموزش علوم تجربی بالاخص؛ فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی در مدارس، به یکی از موضوعهای دشوار و مورد توجه تبدیل شده است. در مجموع، شاکله هر برنامه درسی به وسیله عناصر آن ساخته و پرداخته می شود، و در صورتی که آرمانها، مهندسی، سیستم، سطح بندی و سایرعناصردر یک تعامل مناسب طراحی و تنظیم نگردد؛ نمی توان درانتظار در یافت پاسخ مناسبی بود. در مورد تعداد عناصر تشكیل دهنده برنامه درسی، که در این پژوهش مورد بررسی و ملاک تشخیص برنامه درسی است، میان برنامه ریزان درسی اتفاق نظر وجود ندارد. گروهی از صاحب نظران برنامه درسی را موضوع محور می نگرند، و برحجم و محتوا نسبت به فرآیند یادگیری تاکید بیشتری دارند. در حالی که در برنامه درسی دانش آموز محور بر ویژگی یادگیرنده تاکید می شود و فرآیند یاددهی و یادگیری اهمیت بسزایی می یابد. در برنامه درسی جامعه محورهم برفرآیند یادگیری، روش حل مسئله مورد تاکید است. بعضی این عناصر را به چهارعنصراساسی (هدف، محتوا، روش و ارزش یابی )محدود می كنند و برخی دیگرمانند فراسیس كلاین آن را تا 9 عنصر توسعه می دهند. مواد آموزشی، فعالیتهای یادگیری، راهبردهای یاددهی- یادگیری، ارزشیابی، گروه بندی، زمان و فضا. درفرایند برنامه ریزی درسی این عناصر به صورت یك سیستم و در ارتباط متقابل با هم درنظر گرفته می شوند. در این تحقیق از عناصر كلاین دربررسی سه نوع برنامه درسی استفاده شده است.