دانشگاه شیراز

دانشکده هنر و معماری

پایان نامه‌ کارشناسی ارشد در رشته‌ی

پژوهش هنر

بررسی تاثیرات دوره گذر از سنت به مدرن(نوگرایی)در­شکل گیری معماری مسکونی شیراز و تزیینات وابسته به آن(دوره پهلوی دوم)

استادان راهنما

دکتر مریم کامیار

دکتر فتح الله زارع خلیلی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

از زمانی که فرهنگ غرب وارد معماری درونگرای ایرانی شد، معماری مدرن ایرانی شکل گرفت. بناها در همۀ حوزه ها و دسته بندی های ساختمانی از درون به بیرون چرخش داده شدند. این گردش به طور بنیادین بر دیگر عناصر معماری ایران از جمله تزیینات و مباحث خرد و کلان در حوزۀ معماری و شهرسازی نظیر خیابان ها، کوچه ها، پنجره ها و نماها و به عبارتی فضاهای تازه و نوین تأثیر گذاشت. در ایران تمایل به نوسازی در دوران قاجار آغاز، در دوران پهلوی اول شدت و در دوران پهلوی دوم تثبیت و در سراسر کشور فراگیر گردید. دورۀ پهلوی دوم نقطۀ عطف مدرنیسم در ایران است. در این دوره می توان از نوعی تحول سخن گفت که در آن تلاش می شد تا جامعۀ سنتی ایران به جامعه ای مدرن با الگوی غربی تبدیل شود. در این ارتباط گسترش شهرنشینی و سازمان های نوپدید و ملزومات وابسته به آن از جمله رشد طبقۀ متوسط نوین در اولویت قرار داشت.

تأثیرات نوگرایی بر معماری مسکونی دورۀ پهلوی دوم شیراز و تزیینات وابسته به آن در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. روش به کار رفته توصیفی ـ تحلیلی است یعنی به تشریح و تبیین دلایل شکل گیری این وضعیت و چگونگی آن پرداخته است. همچنین با تحلیل داده ها، گونه شناسی جهت شناخت کامل تر و جامع تر خانه های پهلوی دوم شیراز صورت پذیرفته است.

تقسیم بندی فضای پر و خالی خانه، چهار گونۀ پُر، نیمه پُر، میان پُر و دو بر پُر در پلان های کاربری مسکونی این دوره داده است. همچنین محور دسترسی خانه ها به صورت مستقیم، شکسته و منقطع بوده که فضاهای خصوصی و عمومی در اطراف آنها پراکنده و متمرکز هستند. نماهای خانه های این دوره به صورت مکعب هایی ساده و فاقد تزیین است. مهمترین عنصر تزیینی به کار رفته در نما قاب های مورد استفاده جهت تزیین در است که برخی خانه ها فاقد آن است و برخی دیگر دارای قاب ساده یا ترکیبی هستند.

نتایج حاصل نشان می دهد که الگوی معماری مسکونی خانه های نوین دورۀ پهلوی دوم در شیراز عمدتاً به صورت برونگرا در دو طبقۀ غیر مجزا با الگوی سکونت تک خانواری و سقف های ردیفی از جنس شیروانی است. پلان عمدتاً دارای تقسیمات سه قسمتی با گونۀ نیمه پُر همراه با محور دسترسی منقطع و تمرکز فضای خصوصی و عمومی حول محور است. از مشخصه های نما و تزیینات خانه های این دوره اجرای بدنۀ نما با استفاده از سیمان و سنگ و به ندرت آجر است. نماها و نمادها به شیوۀ مدرن و سبک بین المللی، حذف تزیینات و آرایه های الحاقی در نما، وجود تزیینات ساده در قاب ورودی و قرارگیری تیغۀ سیمانی سرتاسری به عنوان سرسایه است.

واژگان کلیدی:مدرنیسم(نوگرایی) ـ هنر پهلوی – معماری پهلوی ـ هنر مردم گرا ـ گونه شناسی معماری پهلوی.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول:کلیات تحقیق

1ـ1. طرح تحقیق. 2

1ـ1ـ1. مقدمه و طرح مسأله. 2

1ـ1ـ2. سئوالات تحقیق. 4

1ـ1ـ3. فرضیه تحقیق. 4

1ـ1ـ4. هدف تحقیق. 4

1ـ1ـ5. ضرورت تحقیق. 5

1ـ1ـ6. نوع و روش انجام تحقیق. 5

1ـ1ـ6ـ1. روش و ابزار گردآوری اطلاعات.. 6

1ـ1ـ6ـ2. جامعۀ آماری. 6

1ـ1ـ6ـ3. تعداد نمونه. 7

1ـ1ـ6ـ4. روش نمونه گیری. 7

1ـ1ـ6ـ5. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 8

1ـ1ـ7. طرح کلی نگارش.. 8

1ـ2. پیشینۀ تحقیق. 10

1ـ3. روش شناسی. 15

فصل دوم:ورود مدرنیسم به ایران

مقدمه. 20

2ـ1.تعریف مدرنیته. 20

2ـ1ـ1. تاریخچۀ مفهوم مدرن و مدرنیته. 21

2ـ2ـ2. شاخصه های مدرنیسم. 23

2ـ2. رویکرد مدرنیسم به تزیین. 24

عنوان صفحه

2ـ3. معماری مدرن و شاخصه های آن در جهان. 25

2ـ3ـ1. تأثیرات مدرنیته بر تزیینات معماری. 28

2ـ3. سرچشمه های ورود مدرنیته به معماری ایران. 31

2ـ3ـ1. دوران قاجار 31

2ـ3ـ2. مدرنیته و دوران پهلوی اول. 38

2ـ3ـ2ـ1. بررسی اوضاع اجتماعی تاثیر گذار بر ساختار معماری پهلوی. 38

2ـ3ـ3. مدرنیته و دوران پهلوی دوم. 41

2ـ3ـ3ـ1. بررسی اوضاع اجتماعی تاثیر گذار بر ساختار معماری پهلوی دوم. 41

2ـ4. ورود مدرنیسم به معماری. 42

2ـ4ـ1. معماری دورۀ قاجار 42

2ـ4ـ2. معماری دورۀ پهلوی اول. 46

2ـ4ـ3. معماری دورۀ پهلوی دوم. 54

فصل سوم:سیر تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شیراز و تأثیر آن بر گسترش کالبدی شهر(اواخر قاجار تا انتهای پهلوی دوم)

مقدمه. 65

3ـ1. تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تأثیرگذار بر گسترش کالبدی شهر 66

3ـ1ـ1. بستر فرهنگی شیراز در عصر قاجار 66

3ـ1ـ2. بستر فرهنگی شیراز در عصر پهلوی اول. 70

3ـ1ـ2ـ1. نخستین دورۀ توسعۀ شهری شیراز 71

3ـ1ـ3. بستر فرهنگی شیراز در دوران پهلوی دوم. 75

3ـ1ـ3ـ1. دومین دورۀ توسعۀ شهری شیراز 77

3ـ1ـ3ـ2. سومین دورۀ توسعۀ شهری شیراز 80

3ـ2. معماری مسکونی شیراز 82

3ـ2ـ1. دورۀ پهلوی اول. 82

عنوان صفحه

3ـ2ـ2. دورۀ پهلوی دوم. 87

3ـ3. مسکن و طبقه متوسط، مفهوم طبقه متوسط جدید و مؤلفه های مرتبط با آن. 92

3ـ3ـ1. تعریف طبقه متوسط.. 92

3ـ3ـ4. افزایش شمار طبقۀ متوسط جدید در دورۀ پهلوی دوم. 95

فصل چهارم:خانۀ ایرانی

مقدمه. 98

4ـ1. تعاریف خانه و مسکن و مفاهیم خانۀ ایرانی. 98

4ـ1ـ1. تعریف خانه. 98

4ـ1ـ3. مفهوم خانه در معماری ایرانی. 100

4ـ2. اصول معماری مسکونی ایرانی. 101

4ـ2ـ1. مردمواری: 101

4ـ2ـ2. پرهیز از بیهودگی: 102

4ـ2ـ3. نیارش: 102

4ـ2ـ4. خودبسندگی: 102

4ـ2ـ5. درونگرایی: 103

4ـ3. شاخصه های کالبدی خانه ایرانی. 104

4ـ3ـ1. تکثر و تنوع فضایی: 104

4ـ3ـ2. تدریج گذر از یک فضا به فضای دیگر(اصل سلسله مراتب فضایی): 104

4ـ3ـ3. انعطاف پذیری: 104

4ـ3ـ4. هندسه و تناسبات: 104

4ـ3ـ5. مرکزیت: 105

4ـ3ـ6. گونه گونی فضا از نظر درجۀ پوشیدگی: 106

4ـ4. معرفی تصویری اجزای خانۀ سنتی ایرانی. 106

4ـ5. نحوۀ قرارگیری اجزای خانۀ سنتی ایرانی. 127

عنوان صفحه

4ـ5ـ1. سردر ورودی. 127

4ـ5ـ2. هشتی. 128

4ـ5ـ3. راهرو ـ دالان. 128

4ـ5ـ4. حیاط(میانسرا) 128

4ـ5ـ5. جبهۀ شمالی. 129

4ـ5ـ6. جبهۀ غربی. 129

4ـ5ـ7. جبهۀ شرقی. 130

4ـ5ـ8. جبهۀ جنوبی. 130

4ـ6. معرفی خانه های سنتی شیراز تا اواخر قاجار 130

4ـ6ـ1. ویژگی های خاص معماری خانه های سنتی شیراز 131

4ـ6ـ2. بررسی تصویری شاخصه های کالبدی خانه های سنتی شیراز تا اواخر قاجار 132

4ـ6ـ2ـ1. خانه های سنتی و طبیعت.. 132

4ـ6ـ2ـ2. تنوع فضایی در خانه های شیراز 133

4ـ6ـ2ـ3. انعطاف پذیری خانه های شیراز 134

4ـ6ـ2ـ4. سلسله مراتب فضایی در خانه های شیراز 135

4ـ6ـ2ـ5. محل قرارگیری حیاط در خانۀ ایرانی. 136

4ـ7. تزیینات ورودی خانه های سنتی دورۀ قاجار 136

4ـ7ـ1. ورودی به سبک سنتی. 137

4ـ7ـ2. ورودی به سبک تلفیقی. 140

4ـ8. تحول خانه های مسکونی. 142

4ـ8ـ1. برونگرایی. 142

4ـ9. خانه های جدید شیراز در دورۀ پهلوی دوم. 145

4ـ9ـ1. معرفی اجزای خانه های مدرن شیراز 146

4ـ9ـ1ـ1. ورودی(درآیگاه) یا درون شو 146

4ـ9ـ1ـ2. رختکن. 149

4ـ9ـ1ـ3. راهرو 150

عنوان صفحه

4ـ9ـ1ـ4. سرسرا (فرانسوی:HAll) 150

4ـ9ـ1ـ5. اتاق. 151

4ـ9ـ1ـ5ـ1. اتاق پذیرایی. 151

4ـ9ـ1ـ5ـ2. اتاق ناهارخوری(غذاخوری) 152

4ـ9ـ1ـ5ـ3. اتاق خواب.. 153

4ـ9ـ1ـ6. ایوانچه (فرانسوی: بالکنbAlcon) 153

4ـ9ـ1ـ7. مهتابی/ بهارخواب(فرانسوی: تراسterasse) 154

4ـ9ـ1ـ8. حیاط. 155

4ـ9ـ1ـ9. مستراح(انگلیسی: سرویس(زبانزد در ایران)service ـ فرانسوی: توالت toilette) و دستشویی 156

4ـ9ـ1ـ10. حمام. 156

4ـ9ـ1ـ11. انباری. 157

4ـ9ـ1ـ12. پادیاو(فرانسوی:پاسیوpatio) 158

4ـ9ـ1ـ13. نورگیر 158

4ـ9ـ1ـ14. حیاط خلوت.. 159

4ـ9ـ1ـ15یستکد(فرانسوی: گاراژgarage ـ انگلیسی: پارکینگparking) 159

4ـ9ـ1ـ16. باریک سازی. 160

4ـ9ـ2. بررسی تصویری شاخصه های کالبدی خانه های مدرن شیراز در دوران مدرن(پهلوی دوم) 161

4ـ9ـ2ـ1. خانه های جدید و طبیعت.. 161

4ـ9ـ2ـ2. تنوع فضایی در خانه های جدید. 162

4ـ9ـ2ـ3. انعطاف پذیری خانه های جدید. 164

4ـ9ـ2ـ4. سلسله مراتب فضایی در خانه های جدید. 165

4ـ9ـ2ـ5. محل قرارگیری حیاط در خانه های جدید. 166

4ـ10. تزیینات ورودی خانه های مدرن پهلوی دوم. 167

عنوان صفحه

فصل پنجم:گونه شناسی نقشه های کاربری مسکونی در معماری شیراز(57 ـ 1330خورشیدی)

مقدمه. 172

5ـ1. شناختی مجدد : بررسی اجزا حذف و اضافه شده خانه ایرانی. 172

5ـ4. نقش طبقه متوسط جدید شیراز در تحولات الگوی مسکن و شکل گیری کاربری مسکونی جدید 196

5ـ5. گونه شناسی کاربری مسکونی بر مبنای تحول الگوی سکونت.. 197

5ـ5ـ1. تعریف گونه و تیپ و مفاهیم مرتبط با آن. 197

5ـ5ـ1ـ1. تعریف گونه. 197

5ـ5ـ1ـ2. تعریف تیپ.. 198

5ـ5ـ1ـ3. تعریف گونه شناسی. 198

5ـ5ـ2. رهیافتی به گونه شناسی مسکونی شیراز پهلوی دوم. 198

5ـ5ـ2ـ1. گونه شناسی پلان. 200

5ـ5ـ2ـ1ـ1. گونه شناسی خانه بر اساس نحوۀ قرارگیری فضای باز، نیمه باز و بسته. 202

1ـ گونۀ الف : تمام پُر 206

2ـ گونۀ ب : نیمه پُر 206

3ـ گونۀ ج : میان پُر 212

4ـ گونۀ د : دو بر پُر 214

5ـ5ـ2ـ1ـ2. گونه شناسی براساس نحوۀ دسترسی. 215

1ـ گونه الف : محور مستقیم. 218

2ـ گونۀ ب: محور شکسته. 219

3ـ گونۀ ج: محور منقطع. 222

5ـ5ـ2ـ1ـ3. گونه شناسی براساس نحوۀ قرارگیری فضا حول محور دسترسی. 224

1ـ گونه الف: تمرکز و پراکندگی فضاها در اطراف محور مستقیم. 227

2ـ گونه ب: تمرکز و پراکندگی فضاها در اطراف محور شکسته. 230

عنوان صفحه

3ـ تمرکز و پراکندگی فضاها در اطراف محور منقطع. 232

5ـ5ـ2ـ2. گونه شناسی نما 236

5ـ5ـ2ـ2ـ1. گونه شناسی خانه براساس چگونگی ترکیب اجزای ورودی. 238

1ـ گونه الف : فاقد قاب.. 241

2ـ گونه ب: قاب ساده 241

3ـ گونه ج: قاب ترکیبی. 243

فصل ششم:نتیجه

منابع و مأخذ

منابع فارسی ……..

منابع انگلیسی ……..

طرح تحقیق

1ـ1ـ1. مقدمه و طرح مسأله

حرکت های سیاسی، اجتماعی رخ داده از اواخر قاجار مانند انقلاب مشروطیت، انقراض سلسلۀ قاجاریه و روی کار آمدن رضاشاه و بعد از آن محمدرضا پهلوی، همچنین در صحنۀ جهانی انقلاب صنعتی و به دنبال آن انقلاب تکنولوژیکی قرن بیستم و نیز بروز دو جنگ جهانی؛ شکل

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت