مقدمه: 2

دلیل اهمیت قرارداد اختیار معامله: 3

ضرورت انجام تحقیق: 3

علت انتخاب موضوع: 4

مسئله اساسی تحقیق : 4

سؤالات پژوهش : 5

فرضیات تحقیق: 5

روش انجام تحقیق: 6

پیشینه تحقیق: 6

ساختار کلی مطالب : 7

فصل اول

مفهوم و ماهیت قرارداد اختیار معامله

مبحث اول: تاریخچه 10

گفتار اول: تاریخچه در جهان. 10

بند اول:  تعریف و تاریخچه ای از بورس اوراق بهادار 11

الف: تعریف بورس اوراق بهادار 11

ب: تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان. 12

بند دوم: تعریف و تاریخچه ای از اوراق مشتقه 13

الف: تعریف اوراق مشتقه 13

ب: تاریخچه اوراق مشتقه در جهان. 15

بند سوم: تعریف و تاریخچه از قرارداد اختیار معامله 16

الف: تعریف قرارداد اختیار معامله 16

ب: تاریخچه قرارداد اختیار معامله در جهان. 16

گفتار دوم: تاریخچه در ایران. 17

بند اول: تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران. 17

الف: دوره نخست (1357 – 1346) 17

ب: دوره دوم (1367 – 1358) 18

ج: دوره سوم 1383 – 1368. 18

د: دوره چهارم از سال 1384 تاکنون. 18

بند دوم : تاریخچه اوراق مشتقه در ایران. 18

بند سوم: تاریخچه قرارداد اختیار معامله در ایران. 19

مبحث دوم: مفهوم قرارداد اختیار معامله 19

گفتار اول : تعریف لغوی و اصطلاحی از قرارداد اختیار معامله 20

بنداول: تعریف لغوی قرار اختیار معامله 20

بنددوم: تعریف اصطلاحی قرارداد اختیار معامله 20

الف: تعاریف مختلف از قرارداد اختیار معامله 21

ب: قرارداد اختیار معامله در تعریف نهایی. 23

گفتار دوم: ابزارهای مالی قابل معامله در دو بورس اوراق بهادار تهران. 25

بند اول: انواع ابزارهای مالی قابل معامله در بازار بورس اوراق بهادار تهران. 26

الف: سهام عادی. 26

ب: حق تقدم خرید سهام 26

ج: اوراق مشارکت.. 26

د: اوراق آتی سهام 27

ه: اوراق اختیار فروش تبعی. 27

بند دوم: اوراق اختیار فروش تبعی در بازار سرمایه ایران. 27

الف: اصطلاحات مهم. 28

ب:  سازوکار اوراق اختیار فروش تبعی. 31

ج: فرآیند اعمال « اوراق اختیار فروش تبعی » 31

مبحث سوم: ماهیت حقوقی قرارداد اختیار معامله 33

گفتار اول: قرارداد اختیار معامله مصداق عقد بیع. 34

بنداول: موضوع عقد بیع از دیدگاه فقه 34

بند دوم: موضوع عقد بیع از دیدگاه حقوق. 35

بند سوم: بیع اربون و قرارداد اختیار معامله 36

بندچهارم: بیع خیاری و قرارداد اختیار معامله 37

گفتار دوم: قرارداد اختیار معامله مصداق عقد بیع ، وکالت و قولنامه 37

بنداول: قرارداد اختیار معامله مصداق قرارداد بیمه 38

الف: اصول حاکم بر قرارداد بیمه 38

ب: موضوع قرارداد بیمه 39

ج: اشتراک و افتراق قرارداد بیمه با اختیار معامله 40

بند دوم: قرارداد اختیار معامله و عقد وکالت.. 41

بند سوم: قرارداد اختیار معامله و قولنامه 42

گفتار سوم: قرارداد اختیار معامله به عنوان مصداق عقد صلح. 43

بند اول: تعریف عقد صلح. 44

بند دوم: ویزگی های عقد صلح. 45

الف: صلح ابتدایی. 45

ب: استقلال عقد صلح. 45

ج: گستره موضوع عقد صلح. 45

بند سوم: صلح اختیار معامله در بازار اولیه 46

بند چهارم: صلح اختیار معامله در بازار ثانویه 47

بند پنجم: قابل صلح بودن اختیار خرید و فروش.. 48

مبحث چهارم: اوصاف ، ارکان و اقسام قرارداد اختیار معامله 48

گفتار اول: اوصاف قرارداد اختیار معامله 49

بند اول: لازم 50

بند دوم: منجز. 52

بندسوم: معاوضی. 54

بند چهارم: عهدی. 56

بند پنجم: فوری. 57

بند ششم: آزاد ارشادی یا تحمیلی (حسب مورد) 58

بند هفتم: قطعی. 59

بند هشتم: رضایی یا تشریفاتی  (حسب مورد) 60

بند نهم: مغابنی. 60

گفتار دوم: ارکان قرارداد اختیار معامله 61

بند اول: اختیار 61

بند دوم: حق شرط. 61

بندسوم: دارایی تضمین شده 62

بندچهارم: قیمت توافقی یا قیمت اعمال. 62

بند پنجم: سر رسید یا تاریخ انقضاء 63

گفتار سوم: مزایا و معایب قرارداد اختیار معامله 64

بند اول : مزایای قرارداد اختیار معامله 64

الف: مدیریت خطر. 64

ب: انعطاف پذیری. 65

ج: معطل نکردن سرمایه 65

د: افزایش کارایی بازار 65

ه: نتایج عملیاتی. 66

بند دوم : معایب قرارداد اختیار معامله 66

الف: پیچیدگی و دشواری. 66

ب: توسعه اقتصاد کاغذی. 67

گفتار چهارم: اقسام قراردادهای اختیار معامله 67

بند اول: به اعتبار نوع حق مورد انتقال. 68

الف:  قرارداد اختیار خرید. 68

ب: قرارداد اختیار فروش.. 68

بند دوم: به اعتبار ارزش قرارداد 70

الف: اختیار معامله با ارزش.. 70

ب: اختیار معامله به ارزش.. 71

ج: اختیار معامله بی ارزش.. 71

بندسوم: به اعتبار سر رسید. 71

بند چهارم: به اعتبار نوع عرضه در بازار 72

الف: بازار اولیه اختیار معامله 73

ب: بازار ثانویه 73

بند پنجم: به اعتبار نوع بازار 74

بند ششم: به اعتبار مال موضوع قرارداد نهایی (دارایی پایه) 74

الف: قرارداد اختیار معامله سهام 75

ب: اختیار معامله شاخص سهام 75

ج:  اختیار معامله قراردادهای آتی. 76

د: اختیار معامله ارز 78

فصل دوم

نهادهای مشابه قرارداد اختیار معامله و مقایسه آن با انواع ابزارهای مشتقه مالی

مبحث اول: نهادهای مشابه قرارداد اختیار معامله 82

گفتار اول: نهادهای موجود در حقوق تجارت.. 83

بنداول: حق تقدم 83

بنددوم: اوراق قرضه قابل تبدیل. 85

بند سوم: اوراق مشارکت.. 86

گفتار دوم: نهادهای موجود در حقوق مدنی. 87

بند اول: قرارداد موجد حق سرقفلی. 87

بند دوم: قرارداد تعهد یک جانبه به فروش یا خرید. 89

بند سوم: قرارداد اجاره به شرط تملیک.. 91

بندچهارم: قرارداد تعهد به حفظ ایجاب.. 92

مبحث دوم: شناخت قراردادهای آتی و مقایسه آن با قرارداد اختیار معامله 94

گفتار اول: تعریف ، تاریخچه و خصوصیات قرارداد های آتی. 96

بند اول: تعریف.. 96

الف: تعریف لغوی. 97

ب: تعریف اصطلاحی. 98

بند دوم: اصطلاحات رایج در خصوص قراردادهای آتی. 98

بند سوم: کاربرد قراردادهای آتی. 99

گفتار دوم: تاریخچه و انواع قراردادهای آتی. 100

بند اول: تاریخچه قراردادهای آتی در جهان. 101

بند دوم: تاریخچه قراردادهای اتی در ایران. 101

بند سوم: انواع قراردادهای آتی. 102

الف: قرارداد آتی ارز 102

ب: قراردادهای آتی شاخص سهام 103

ج: قرارداد آتی سهام 103

د: قرارداد آتی نرخ بهره 104

گفتار سوم: ماهیت قراردادهای آتی و شاخص سهام 104

بند اول: ماهیت حقوقی قراردادهای آتی خاص… 105

الف:  قراردادهای آتی مصداق بیع نسیه به نسیه 105

ب: قراردادهای آتی مصداق بیع العربون ( بیعانه) 106

ج: قرارداد آتی مصداق التزام برای معامله ای در آینده 106

بند دوم: ماهیت حقوقی قراردادهای آتی. 107

الف:  بیع نسیه به نسیه مصداق ماهیت قراردادهای آتی. 107

ب: بیع العربون و قرارداد آتی. 107

ج: تصحیح قرارداد آتی از راه عقد صلح. 108

بند سوم: ماهیت حقوقی قراردادهای آتی شاخص سهام 108

گفتار چهارم: مقایسه قرارداد های آتی و قرارداد اختیار معامله 109

بند اول: مقایسه قرارداد آتی خاص و آتی. 109

بند دوم: مقایسه قراردادهای آتی و اختیار معامله 110

مبحث سوم: قراردادهای معاوضه و مقایسه آن با قراردادهای آتی. 112

گفتار اول: تعریف ، تاریخچه و انواع قراردادهای معاوضه 113

بند اول: تعریف لغوی قرارداد معاوضه 114

بند دوم: تعریف اصطلاحی قرارداد معاوضه 114

بند سوم: تاریخچه پیدایش قراردادهای معاوضه 115

بند چهارم: کاربرد قراردادهای معاوضه 116

بند پنجم: اجزای تشکیل دهنده قراردادهای سوآپ و انواع آن. 116

الف: اجزای تشکیل دهنده قراردادهای سوآپ.. 116

ب: انواع قرارداد های سوآپ.. 118

گفتار دوم: ماهیت حقوقی قراردادهای سوآپ.. 120

بند اول: مقایسه تهاتر با سوآپ.. 121

بند دوم: مقایسه عقد معاوضه درحقوق مدنی با سوآپ در بورس.. 121

بند سوم: مقایسه جعاله با سوآپ.. 122

بند چهارم:  مقایسه حق العمل کاری و سوآپ.. 122

گفتار سوم: مقایسه قراردادهای سوآپ با قرارداد آتی و اختیار معامله 123

بند اول: مقایسه قراردادهای سوآپ با قراردادهای آتی. 123

بند دوم: مقایسه قراردادهای سوآپ با قرارداد اختیار معامله 124

فصل سوم

شرایط  اساسی اعتبار قرارداد اختیار معامله

مبحث اول: شرایط لازم برای اعتبار قرارداد اختیار معامله 127

گفتار اول: قصد و اراده طرفین قرارداد 128

بنداول: شرایط تاثیر قصد. 128

الف: شرایط ایجاب و قبول. 128

بند دوم: موانع تاثیر قصد. 131

الف: موانع قانونی. 131

ب: موانع شخصی ( اشتباهات ) 133

گفتار دوم: اهلیت طرفین قرارداد 136

بند اول: اهلیت قانونی. 136

بند دوم: اهلیت تصرف ( اختیار تصرف ) 138

الف: ورشکستگان. 138

ب: کاگزاران و معامله گران. 139

گفتار سوم: موضوع قرارداد اختیار معامله 142

بند اول: ماهیت موضوع قرارداد اختیار معامله 142

الف: تحلیل موضوع قرارداد در بازار اولیه 143

ب: تحلیل موضوع قرارداد در بازار ثانویه 145

بند دوم: شرایط موضوع قرارداد اختیار معامله 146

الف: مالیت داشتن. 147

ب: معلوم و معین بودن. 148

ج: مشروع بودن. 149

د: مقدور بودن. 151

ه: مشروعیت جهت قرارداد 152

مبحث دوم: روابط طرفین قرارداد اختیار معامله 153

گفتار اول: روابط طرفین قرارداد اختیار خرید. 153

بند اول: قبل از اعمال اختیار خرید و انقضای مهلت قرارداد 153

بند دوم: بعد از اعمال اختیار خرید. 154

بند سوم:  بعد از انقضای مهلت اختیار 154

گفتار دوم: روابط طرفین اختیار فروش.. 154

بند اول: روابط طرفین اختیار فروش قبل از اعمال اختیار فروش و انقضای مهلت قرارداد 155

بند دوم: بعد از اعمال اختیار فروش.. 155

بند سوم: بعد از انقضای مهلت اختیار فروش.. 155

مبحث سوم: ضمانت اجرای قرارداد اختیار معامله 156

گفتار اول: ضمانت اجرا در بازار بورس.. 157

بند اول: حساب ودیعه 157

 

بند دوم: شرکت پایاپای بورس( شرکت تسویه حساب) 159

گفتار دوم: ضمانت اجرا در بازارهای خارج از بورس.. 161

بند اول: دریافت عین معین. 162

بنددوم: دریافت عین کلی. 163

بند سوم: معامله معارض با قرارداد اختیار خرید. 164

الف: نظریه صحت معامله معارض… 165

ب: نظریه عدم نفوذ معامله معرض… 166

ج:  نظریه بطلان معامله معارض… 169

بند چهارم: معامله معارض با قرارداد اختیار فروش.. 171

مبحث چهارم: خاتمه قرارداد اختیار معامله 171

گفتار اول : ایفاء تعهد از طریق تحویل دارایی پایه 172

گفتار دوم : تبدیل تعهد از طریق تسویه نقدی. 174

بند اول: تغییر موضوع قرارداد ازکالا به پول. 174

بند دوم: تغییر موضوع دین به پول نقد. 175

بند سوم: تبدیل تعهد از طریق تهاتر. 175

بندچهارم: تبدیل تعهد عوض اسقاط حق. 176

گفتار سوم: تهاتر از طریق معامله معکوس.. 176

گفتار چهارم: پایان یافتن زمان قرارداد 178

گفتار پنجم: سایر روشهای خاتمه قرارداد اختیار معامله 178

بند اول : وجود شرط فسخ. 179

بند دوم: وجود عقد معلق. 179

بند سوم: اعسار 179

بند چهارم: تلف مال. 179

بندپنجم: فوت.. 179

فصل چهارم

نتایج و پیشنهادات

مبحث اول: نتایج. 181

گفتار اول: نتایج فصل اول. 182

گفتار دوم: نتایج فصل دوم 185

بند الف: شرایط اعتبار قرارداد اختیار معامله 185

گفتار سوم: نتایج فصل سوم 186

مبحث دوم: پیشنهادات.. 188

گفتار اول: پیشنهادات فصل اول. 188

گفتار دوم: پیشنهادات فصل دوم 188

گفتار سوم: پیشنهادات فصل سوم 189

فهرست منابع. 191

چکیده
قرارداد اختیار معامله یکی از انواع ابزارهای مالی محسوب می شود که به تازگی در بازار سرمایه کشور ایران وارد شده است ، قرارداد اختیار معامله توافقی است که موضوع آن انتقال حق خرید یا فروش کالای معین با قیمت و تاریخی معلوم در قبال دریافت وجه به شخص دیگر است این قرارداد مشابه برخی از نهادهای حقوق تجارت و مدنی در ایران می باشد اما باتمامی آنها متفاوت است در سایر نهادهای فوق بحث قیمت اختیار وجود ندارد . قرارداد اختیار معامله در بند 11ماده 1 قانون جدید بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذر ماده سال 1384 به شکل صریح وارد شده است اما تعریفی از آن توسط قانون گذار ارائه نشده و بحث از ماهیت حقوقی این قرارداد نیز مسکوت مانده است به همین سبب در این راستا سعی شده تا مفهوم قرارداد اختیار معامله ، اوصاف ، ماهیت و آثارحقوقی این قرارداد را مورد توجه قراردهیم که به نظر می رسد مناسب تر این باشد که اوراق اختیار معامله به جهت ماهیتی در زمره عقد صلح قرار گیرد. در پایان نیز این قرارداد را با انواع ابزارهای مشتقه مالی از جمله قراردادهای آتی خاص، قراردادهای آتی و قرارداد های معاوضه مقایسه می نمائیم تا سبب آشنایی بیشتر با این قرارداد و در نهایت توسعه هر چه بیشتر بازار سرمایه گردد.
مقدمه:
نظام اقتصادی هرکشوری در سطح کلان از دو بخش واقعی مالی تشکیل می شود. بخش حقیقی تولید، مصرف، سرمایه گذاری و صادرات را شامل می شود و بخش مالی در بر دارنده بازار پول، سرمایه، اوراق بهادار وسایر انواع فرعی دیگر می باشد . این دو بخش به عنوان دو بازوی محرک اقتصادی کشور عمل می نمایند و به نوعی لازم و ملزوم یکدیگر می باشند در بخش حقیقی اقتصاد همواره مسائل و مشکلاتی چون کمبود منابع سرمایه گذاری،کمبود امکانات، فراوانی مصرف کنندگان و کاهش تولید بروز می کند به همین دلیل نیاز عرصه اقتصادی کشور به بخش مالی احساس می گردد. بخش مالی به شکل ویژه و مطلوبی سعی دارد ابزارهای مختلف مالی را توسعه دهد تا سبب جمع آوری سرمایه های هر چند اندک معامله گران گشته  و به یاری بخش واقعی اقتصاد بشتابد. امروزه ما شاهد تحولات سریعی در عرصه اقتصاد جهانی هستیم و سعی نظام اقتصادی اغلب کشورها بر این است که به سمت و سوی جهانی شدن و یکی شدن حرکت نمایند. این مهم و تقویت بخش مالی اقتصاد کشورها نیازمند توسعه بازارهای مالی آن می باشد  مهم ترین مصداق بازارهای مالی شامل بازار پول و بازار سرمایه است. این دو بازار نقش عمده ای در رفع نیاز بنگاه های اقتصادی به عهده دارند اما نقش بازار سرمایه به جهت مدیریت زمان و کنترل ریسک پر رنگ تر می باشد در اغلب کشورهای توسعه یافته نقش این بازارها در نظام کشور فعال مشاهده می شود اما در کشورهای در حال توسعه چون عمدتاً دولت در اقتصاد بیشتر وارد می شود نقش بازار سرمایه به این فعالی نیست  به هر حال به ابزارهای موجود در بازار سرمایه نیازمندیم تا با مدد آن ها زمینه سرمایه گذاری بیشتر و مدیریت ریسک را فراهم سازیم آنچه این زمینه را ایجاد می کند در ابزارهای مشتقه مالی قابل توجه و نمود است. در کشور ما به علت فراهم نبودن بازار مناسب عدم آشنایی کافی معامله گران با ساز وکار این بازار و فراهم نبودن بستر مناسب فعالیت این ابزارها کارکرد چندانی ندارند و نیز در اغلب کشورهای اسلامی اکثر ابزارها دارای محدودیت شرعی هستند اما دقت نظر کافی و آگاهی بیشتر در این زمینه می تواند وجاهت حقوقی و شرعی این قراردادها را ثابت کند قرارداد اختیار یکی از مهم ترین ابزارهای مشتقه مالی محسوب می شود و به جهت نقش تعیین کننده ای که در کنترل ریسک بر عهده دارد چندی است که مورد نوجه نویسندگان به جهت حقوقی و اقتصادی قرار گرفته است. این قرارداد سبب حمایت از تولیدکنندگان در زمینه قیمت مواد اولیه، تأمین سرمایه در گردش و تضمین بازار به جهت نوسانات موجود می شود و سبب ساز رشد و افزایش نقدینگی در بازار است در این پزوهش درصدد بر آمدیم تا قرارداد اختیار معامله را به جهت حقوقی – و صرف نظر از بحث های تحلیلی و مطالعات آماری – در خصوص ماهیت این قرارداد و مقایسه آن با سایر مشتقات و نهادهای موجود در حقوق بررسی کنیم تا سبب استقبال بیشتر معامله گران از این ابزار باشیم و در جهت توسعه ابزارهای مشتقه و خلق و به کارگیری ابزارهای جدید در این زمینه گامی هر چند کوچک برداریم.

***ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است***

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

 

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)