1-1- مقدمه

امروزه استفاده از سیستم‌های کامپیوتری و نرم افزاری، اهمیت زیادی در شرکت‌ها و سازمانهای مختلف دارد به گونه‌ای که بدون استفاده از این سیستم‌ها، بازده کاری بسیارکاهش می یابد.

بنابراین با توجه به اهمیت استفاده و میزان کاربرد نرم افزارهای کاربری، لزوم استفاده از سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد بیش از پیش احساس می‌شود. تا با ارائه‌ اینگونه سیستم‌ها، هم کاربران به راحتی با سیستم‌ها ارتباط برقرار کنند و روال‌های سازمانی، علی الخصوص روال‌های امنیتی طراحی شده را اجرا کنند و هم قابلیت اعتماد سازمان به سیستم تأمین شود.

در این فصل به اهمیت ارائه مدلی جامع برای طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد پرداخته خواهد شد سپس موارد مرتبط نظیر پرسش و هدف تحقیق، متدولوژی تحقیق و نتایج مورد انتظار تحقیق شرح داده خواهند شد.

2-1- هدف از پایان نامه

با توجه به اهمیت طراحی سیستم‌های قابل اعتماد و قابل کاربرد که دلایل این اهمیت، در بخش‌های بعد توضیح داده خواهد شد و مشکلات این حوزه، هدف از این تحقیق، بررسی مشکلات سیستم‌های نرم افزاری از نظر قابلیت کاربری و اعتماد، راه کارهای طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد تاکنون و در نهایت ارائه مدلی در جهت طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد که عناصر مؤثر در طراحی اینگونه سیستم‌ها و روابط میان آنها را شامل شود و به صورت گویایی این عناصر و روابط میان آنها به تصویر کشیده شود تا برای طراحان این حوزه، قابل استفاده باشد.

3-1- توضیح مسأله و موضوع تحقیق

امروزه استفاده از سیستم‌های کامپیوتری و نرم افزاری، اهمیت زیادی در شرکت‌ها و سازمانهای مختلف دارد به گونه‌ای که عدم استفاده از آنها، امری اجتناب ناپذیر است.

سیستم‌های نرم افزاری برای ارائه خدمات بهتر و مطلوب‌تر که منجر به افزایش بازده کاری سازمان شود، باید قابلیت کاربری و اعتماد بالایی داشته باشند. قابلیت کاربری تا اینکه کاربران به راحتی برای انجام وظایف خود با سیستم ارتباط برقرار کنند و قابلیت اعتماد برای اینکه مکانیزم‌های امنیتی لازم در سیستم‌های نرم افزاری برای حفظ امنیت سازمان پیاده سازی شده باشد. در این میان گاهی روال‌های

امنیتی از قابلیت کاربری لازم برخوردار نیستند. در نتیجه کاربران سعی در کشف روال‌هایی دارند که منجر به عدم اجرای این روال‌ها شود. حال به اشتباه یا ناخواسته روال‌ها را اجرا نمی‌کنند یا نادرست اجرا می‌کنند که امنیت سازمان را با خطر جدی مواجه خواهند کرد.

در نتیجه طراحی سیستم‌هایی که قابلیت کاربری و اعتماد بالایی داشته باشند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای طراحی سیستم‌های این چنینی، نیاز به اطلاع از فاکتورهایی است که در طراحی مؤثر خواهند بود و طراحی را تحت تأثیر خود قرار خواهند داد. تا چشم اندازی برای طراحان در جهت طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد باشد.

تلاش‌های صورت گرفته در این زمینه، بیشتر به صورت جداگانه در هر یک از زمینه‌های قابلیت کاربری و قابلیت اعتماد بوده است. با توجه به اهمیت طراحی اینگونه سیستم‌ها، نیاز به تجمیع تحقیقات هر دو حوزه می‌باشد.

4-1- ضرورت انتخاب موضوع

با توجه به افزایش سریع رقابت میان شرکت‌های تولید کننده نرم افزار، توجه به جلب رضایت مشتریان روز به روز در حال افزایش است. به گونه‌ای که توجه بسیاری از شرکت‌ها، به مسائلی مانند قابلیت کاربری، قابلیت اعتماد، HCI [1]وUCD[2]جلب شده‌است.

با توجه به اینکه محصولات تولید شده توسط تعداد زیادی از مردم از طیف‌های مختلف مورد استفاده قرار

می‌گیرد، استفاده از روش‌های طراحی مختلف برای ارائه سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد، می‌تواند در بهبود کیفیت محصولات و جلب رضایت مشتریان بسیار مؤثر باشد.

از طرفی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد، کاربران را قادر می‌سازند تا سیستم جدید را به راحتی یاد بگیرند و به کار برند. مزایای استفاده از اینگونه سیستم‌ها موجب می­شوند بهره­وری و کارایی افزایش یابد و هزینه آموزش، یادگیری و پشتیبانی سیستم کاهش یابد. استفاده از این گونه روش‌ها در بهبود کیفیت محصولات نقش مؤثری را ایفا می‌کند و کیفیت محصولات را افزایش می‌دهد.

5-1- اهمیت موضوع

اغلب تحقیقات در این زمینه، روی نیازهای کاربر نهایی تمرکز دارند تا نیازهای طراح؛ و مطالعات کمی در جهت اینکه چگونه طراحان باید به نگرانی‌های قابلیت کابری و امنیتی نزدیک شوند انجام شده‌است. ما به ابزاری نیازمندیم که برنامه نویس بتواند با استفاده از آن، نیازمندی‌های سازمانی و امنیتی را شناسایی کرده تا بتواند راه حلی برای برآوردن این نیازمندی‌ها ارائه دهد.

مدل‌های زیادی در زمینه سیستم‌های قابل کاربرد، قابل اعتماد و امن ارائه شده‌است که هر کدام معایب و مزایای خاص خود را دارند. اما نیاز به مدلی جامع که بتواند نیاز‌های کاربر را در راستای قابلیت اعتماد، کاربری و امنیت برآورد کند هنوز احساس می‌شود و تحقیقات انجام شده، کافی به نظر نمی‌رسد. این تحقیقات اغلب به صورت پراکنده و جداگانه در هر دو زمینه است که نیاز به مدلی که فاکتورهای مؤثر در هر دو حوزه را در نظر بگیرد احساس می‌شود.

6-1- کلی بر ادبیات موضوع

در برسی ادبیات موضوعی، آخرین تلاش‌های انجام شده در زمینه طراحی سیستم‌هایی با قابلیت کاربری و امن را بررسی می‌کنیم. که به طور خلاصه، برخی از این تلاش ها را در اینجا نام می بریم:

در زمینه HCI، اغلب مقالات به اصول کلیدی گولد و لویز[3] (1985) در تولید سیستم‌های کامپیوتری مفید و با استفاده آسان اشاره دارند. بورلی و سوزان ویدنبک وکراچرا[4]، سینتیا ال. کریتوریا[5] نیز در تحقیقات خود ارتباط میان موقعیت اعتماد و HCI را بررسی کرده اند.

در زمینه HCI_Sec نیز، در سال‌های اخیر تحقیقات زیادی انجام شده، اما کارهای اصلی در این زمینه به قابلیت استفاده رویکرد‌های رمز عبور (آدامز و آنجلا سس، 1999) و کنترل‌های امنیتی (ویتن[7] و تایگر[8]، 1999) می‌پردازند.

استاندار های مختلف ISO مانند ISO/IEC 9126 و ISO 9241 و ISO 13407 در ویرایش های مختلف خود، جنبه های مختلف قابلیت کاربری را مد نظر گرفته اند علی الخصوص با ارائه چهارچوب RESPECT در ISO 13407،که در فصل ادبیات موضوعی، به تفضیل به آنها خواهیم پرداخت.

در زمینه اعتماد، (رتر[9]، 1967)، (مرگان[10]و‌هانت[11]، 1994)، (میر و دیگران، 1995)، (راسیو[12]و دیگران، 1998) تحقیقات وسیعی انجام داده اند و تعاریف مختلف خود از اعتماد را بیان کرده اند.

رویکردها و مدل های طراحی مختلفی تا به حال ارائه شده اند که از آن جمله می توان به مدل مفهومی کلاسیک دونالد نورمن در کتاب خود با نام «طراحی چیزها در هر روز» اشاره کرد.

(الکساندر، 2003) نیز تحقیقاتی در زمینه روش ها رو رویکردهای مختلف مهندسی نیازمندیها ارائه داده که این رویکردها به تفضیل در فصل ادبیات موضوعی، توضیح داده شده است.

هالی و دیگران (2008)، در مورد فریم های مشکل، (لمسوئیرد[13]، 2009)، در مورد رویکرد های هدف محور، (لمسوئیرد[14]، 2009)، رویکردهای سناریو محور، که از رویکردهای مهندسی نرم افزار هستند، مباحث ارزنده ای را مطرح کرده اند.

مواردی که در بالا مطرح شدند، بسیار کلی بودند که در فصل بررسی ادبیات موضوعی، به بررسی جنبه های مختلف مرتبط با موضوع طراحی سیستم های با قابلیت کاربری و اعتماد بالا و تحقیقات و پژوهش های انجام شده در این حوزه به تفضیل خواهیم پرداخت.

7-1- روش و متدولوژی تحقیق

در این تحقیق، ابتدا به بررسی مفاهیم و کلیات قابلیت کاربری و قابلیت اعتماد پرداخته خواهد شد. قابلیت اعتماد از دو جنبه قابل بررسی است. یکی از جنبه روانشناسی و دیگری از جنبه امنیت اطلاعات. که هر دو جنبه قابلیت اعتماد را در مشتریان ایجاد می‌کنند.

در تحقیق پیش رو، به قابلیت اعتماد از جنبه امنیت اطلاعات پرداخته خواهد شد. پس از بررسی کلیات و مفاهیم، مختصری بر ادبیات موضوع، مدل‌ها و تحقیقات انجام شده در هر دو حوزه به تفکیک و تحقیقات مشترک دو حوزه، داریم. سپس بررسی روش‌های مختلف طراحی و ارائه مدل در زمینه تحقیق

انجام می پذیرد تا روشی مناسب برای ارائه مدل انتخاب شود وبرای به تصویر کشیدن مدل نیز از زبان استاندارد [15]UML استفاده خواهد شد.

پس از ارائه مدل، با تهیه پرسشنامه‌ای، نظرسنجی در مورد مدل ارائه شده از جامعه آماری خبرگان انجام می‌شود و عناصر و روابط مدل اعتبارسنجی شده و نتایج حاصله مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

8-1- کاربردهای تحقیق

در اکثر مواقع، قابلیت کاربری و رهنمودهای آن در طراحی سیستم‌های نرم افزاری نادیده گرفته شده‌است. برنامه نویسان و طراحان سیستم‌ها به ویژگی‌های عملیاتی سیستم بیشتر از ویژگی‌های کیفی آن مانند قابلیت کاربری و قابلیت اعتماد توجه می‌کنند و در فازها و مراحل مختلف چرخه عمر سیستم نرم افزاری، توجه به ویژگی‌های قابلیت کاربری و امنیتی سیستم، هر بار به فاز دیگر موکول می‌شود تا در نهایت به مرحله آخر و تهیه نسخه نهایی می رسد. بررسی ویژگی‌های قابلیت کاربری و اعتماد در این مرحله بسیار دیر و پرهزینه است. به همین دلیل اغلب حتی پس از تشخیص آن برای حل اینگونه مشکلات ترتیب اثری داده نمی‌شود و سیستم‌ها با کیفیت پایین به مشتری عرضه می‌شوند، که عدم رضایت مشتری را به دنبال خواهد داشت.

اغلب طراحان بیان می‌کنند که عدم آگاهی کامل از نیازهای مشتری باعث این مشکل می‌شود. در صورتیکه اگر مدلی جامع شامل عناصر لازم و درگیر برای طراحی در اختیار آنها قرار گیرد، از همان

ابتدای چرخه عمر نرم افزار می توانند جنبه‌های مختلف طراحی را بنابر شرایط مقتضی در نظر بگیرند تا سیستمی با کیفیت بالا تولید شود.

9-1- کاربران نتیجه تحقیق

همه دست اندرکاران طراحی و تولید سیستم‌های نرم افزاری و استفاده کنندگان از این سیستم‌ها می‌توانند از مدلی که در این تحقیق ارائه می‌شود استفاده کنند.

تحلیلگران نرم افزار، طراحان و برنامه نویسان می‌توانند برای بررسی و تحلیل نیازمندی های سیستم آتی و روابط مختلف میان عناصر مؤثر از آن استفاده کنند تا مکانیزم‌های طراحی و امنیتی مناسبی را در طراحی در نظر بگیرند.

آزمونگران از این مدل برای ارزیابی سیستم طراحی شده ‌استفاده می‌کنند تا همه نیازمندی ها و روابط لازم بررسی شده باشد.

مدیران شرکت‌ها و سازمان ها نیز می‌توانند از مدل به عنوان مرجعی برای بستن قراردادها استفاده کنند تا در صورت لزوم بندهای ضروری به قرارداد افزوده شود و در نهایت از مدل به عنوان چک لیستی برای بررسی پیاده شدن موارد لازم استفاده کنند.

10-1-جمع بندی

در این فصل به ضرورت و اهمیت ارائه مدل طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد پرداخته شد و اهداف ارائه مدل بررسی شد. متدولوژی و روش کار تحقیق شرح داده شد. در فصل بعد مفاهیم و تعاریف مرتبط با طراحی این گونه سیستم‌ها، با توجه به تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده در حوزه‌های مختلف به شکل مبسوطی بررسی خواهد شد.

Human Computer Interaction

[2] User Center Design

[3] Gould And Lewis

[4]Beverly Susan Widenbeck And Krachera

[5]Cynthia L. Corritorea

[6] Human Computer Interaction_Security

[7] Alma Whitten

[8] Doug Tygar

Rotter

Morgan

Hunt

Rousseau

[13] Lamsweerde

[14] Lamsweerde

[15] Unified Modeling Language

***ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است***

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه